آزاده کاشانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - استادیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محمدعلی بهمنیار - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
وحید اکبرپور - مربی گروه باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

امروزه با استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی ، مواد آلی زمین های کشاورزی در ایران کاهش یافته و ترکیب خاک به بافتی سخت و نامطلوب تبدیل شده است کشاورزی پایدار بر پایه مصرف کودهای زیستی با هدف حذف یا تقلیل چشمگیر در مصرف نهاده های شیمیایی یک راه حل مطلوب جهت غلبه بر این مشکل به شمار می آید به منظور مطالعه کاربرد دراز مدت مقادیر مختلف ورمی کمپوست و تلفیق آن با کود شیمیایی بر خصوصیات مرتبط با عملکرد ریحان در سال 1388 آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 2 عامل در 3 تکرار انجام شد. عامل اصلی 6 تیمار کودی شامل: شاهد (عدم مصرف کود)، کود شیمیایی (اوره ، سولفات پتاسیم و سوپر فسفات تریپل به ترتیب مقادیر 70، 60 و 50 کیلوگرم در هکتار)، کود آلی ورمی کمپوست 20 و 40 تن در هکتار به صورت جداگانه و همراه با 50 درصد کود شیمیایی و عامل فرعی، تفاوت کاربرد یک ساله (1385) ، دو ساله (1386-1385) ، سه ساله (1387-1385) و چهار ساله (1388-1385) در نظر گرفته شد. بررسی نتایج نشان داد مقادیر مختلف ورمی کمپوست سال مصرف و همچنین اثر متقابل آنها بر تعداد گره، قطر ساقه، طول گل، نسبت برگ به ساقه، وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه و عملکرد ماده تر و خشک تاثیر کاملا معنی داری داشت. با زیاد شدن مقدار مصرف ورمی کمپوست و همچنین سال مورد استفاده میزان صفات مورد بررسی نسبت به تیمار کود شیمیایی و شاهد به طور معنی داری افزایش یافتند به طوری که بیشترین میزان وزن تر گیاه ، وزن خشک گیاه، عملکرد ماده تر و عملکرد ماده خشک هنگامی به دست آمد که از تیمار ورمی کمپوست 40 تن در هکتار غنی شده طی دو سال متوالی(1386-1385) استفاده گردید. همچنین حداکثر میزان قطر ساقه (11/05 میلی متر) با کاربرد سه ساله ورمی کمپوست 40 تن در هکتار غنی شده ایجاد گردید.

یحان، ورمی کمپوست، نسبت برگ به ساقه، قطر ساقه، عملکرد