پریسا محمدی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
ناصر لطفی - مربی گروه گیاهان دارویی عضو هیئت علمی دانشگاه ارومیه
حسن رضا اعتباریان - گروه گیاهپزشکی پردیس ابوریحان دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
اکرم بخشی - گروه گیاهپزشکی پردیس ابوریحان دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

گیاهان معطر غنی از اسانس های گیاهی هستند که خواص ضد میکروبی قابل توجهی دارند لذا از این مواد می توان جهت به تاخیر انداختن یا ممانعت از رشد میکروارگانیسم های بیماری زا و یا عامل فساد استفاده کرد گیاه آویشن آذربایجانی به دلیل داشتن درصد بالای تیمول و کارواکرول و با توجه به اثر سینرژیستی این دو ترکیب و گونه دارویی پونه به دلیل داشتن مقادیر بالای پیپرتون (38%) ، پیپریتون (33%)، α-ترپینئول (4/7%) و پولگون (2/3%) به عنوان اجزای اصلی اسانس جهت بررسی اثرات ضد قارچی انتخاب گردیدند در این مطالعه اسانس پونه و آویشن آذربایجانی به روش تقطیر با آب در دستگاه کلونجر به دست آمد و قارچ ریزوپوس از میوه های آلوده جداسازی و شناسایی شد. سپس اسانس با غلظت های 0، 100، 150، 200، 250، 300، 400، 600، 800، 1000، 1200 ppm با حلال DMSO ساخته شد کمترین غلظت بازدارندگی (MIC) و کمترین غلظت قارچ کشی (MFC) میکروارگانیسم نسبت به اسانس های فوق اندازه گیری شد. در مورد اسانس پونه کمترین غلظت بازدارندگی معادل 400ppm و کمترین غلظت قارچ کشی معادل 800ppm بود برای اسانس گونه آویشن آذربایجانی کمترین غلظت بازدارندگی معادل 200ppm و کمترین غلظت قارچ کشی معادل 300ppm بود. اسانس پونه در غلظت 1200ppm و اسانس آویشن آذربایجانی در غلظت 600ppm دارای اثر قارچکشی 100% بودند این تحقیق نشان داد که اسانس پونه و به ویژه آویشن آذربایجانی با داشتن خاصیت ضد قارچی می توانند نقش موثری در تقلیل آثار سوء ناشی از کاربرد سموم شیمیایی بر سلامت انسان و اکوسیستم ها داشته باشند.

اسانس های گیاهی ، پونه، آویشن آذربایجانی، قارچ ریزوپوس، کمترین غلظت بازدارندگی و کمترین غلظت کشندگی