صباح خورشیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد کشاورزی دانشگاه پیام نور
نسرین روغنی زاده گان - کارشناس ارشد محیط زیست
محمدحسن جعفری صیادی - استادیار گروه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه پیام نور

ماهیان خاویاری جزء ارزشمندترین ماهیانی هستند که در جهان یافت می شوند ارزش بالای گوشت و خاویار آنهازبانزد خاص و عام بوده و بر کسی پوشیده نیست. در زمانهای گذشته این ماهیان در تمامی نیمکره شمالی کرهزمین پراکنده بوده ولی بدلیل از بین رفتن زیستگاه ها، تغییرات اکولوژیک محیط زیست و همچنین صید بی رویه و ...تنها محدود به دریاچه های مازندران، آزوف، اورال همچنین دریای سیاه و به طور محدود در اروپا و آمریکا شدند.ماهیان استورژن یکی از قدیمیترین مهرهداران روی زمین هستند که از حدود 250 میلیون سال پیش تا کنونمی زیسته اند و به لحاظ قدمت به آنها فسیل های زنده اطلاق می شود. با استفاده از داده های موجود در بانکاطلاعاتی تولید شده، اقدام به رسم نمودارهای نوسانات و تغییرات مربوطه شد. بعد از رسم نمودارهای مربوطه اقدامبه برسی روند پارامترهای از جمله میزان و نوع گونه های مختلف ماهیان خاویاری از مراکز تکثیر کشور، بررسی روندرهاسازی در نواحی مختلف شیلاتی و هچنین استانهای شمالی کشور شد و سپس عملکرد هریک از بخش ها با هممورد مقایسه قرار گرفت. در محصول خاویار نهایی طی روند 22 ساله عوامل مختلفی تأثیر دارند اما آنچه در اینجامورد نظر میباشد آمار مربوط به بچه ماهیان رهاسازی شده به تفکیک تعداد، قد، سن و جنس، مقادیر گوشت تولیدیو صادراتی، ارزش خاویار صادراتی است که در سالهای مورد مطالعه بدست آمدهاند. بنابراین مقدار گوشت ماهیانخاویاری، سن فیل ماهی ماده صید شده و رهاسازی بچه ماهی فیل ماهی 3 متغیری هستند که بیشترین تغییراتمتغیر وابسته را بوجود آوردهاند. به عبارت دیگر این 3 متغیر به عنوان متغیرهای عمده تأثیرگذار بر مقدار نهایی خاویارطی 22 سال بالاترین تأثیر را داشتهاند. متغیر محصول گوشت به شدت بر محصول خاویار تأثیر داشته است کاملاًروشن است که هر چه مقدار گوشت افزایش داشته به تبع آن خاویار بیشتری هم استحصال شده است. اما بر اساس نتایج جدول مقدار تغییرات نهایی خاویار خیلی ناچیز است به عبارت دیگر با تغییر یک واحد گوشت تنها 0/136 کیلوگرم خاویار افزایش می یابد. بنابراین با اینکه مقدار گوشت تولید نسبت به دیگر متغیرها تأثیر بیشتری در تولید خاویار دارد اما به لحاظ مقدار تغییرات خاویار در سطح نازلی است.

شیلات ، بچه ماهی ، صادرات ، رودخانه ، دریای خزر ، ازون برون