ستاره بنی طالبی دهکردی - کارشناس ارشد اکولوژی تاکسونومی،دانشکده علوم، گروه زیست شناسی، دانشگاه ارومیه
محمدحسن جعفری صیادی - استادیار گروه کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه پیام نور

مارکرها انواع مختلفی دارند. در یک تقسیم بندی کلی میتوان مارکرها را به صورت زیر دسته بندی کرد: 1- مارکرهای مورفولوژیکی یا فنوتیپی و 2- مارکرهای مولکولی. مارکرهای مولکولی خود به دو دسته تقسیم میشوند: 1- مارکرهای بیو شیمیایی و 2- مارکرهای - DNA . مارکرهای DNA در واقع مهمترین و کاربردیترین سیستمهای مارکری هستند کهگستردگی زیادی داشته و هرروزه در حال توسعه و تکامل هستند. لی و کویروس در سال 2001 برای اولین بار نشانگرمولکولی جدیدی به نام SRAP را معرفی کردند. SRAP ، تکنیک نشانگر تقریبا جدیدی است که توالی کددهنده ژنوم راتوسط پرایمرهای 17 تا 19 نوکلئوتیدی هدف گیری می کند که به خصوص برای تکثیر توالی (ORF(Frame Open Reading مورد استفاده قرار می گیرد و بر مبنای 2 پرایمر تکثیرکننده می باشد. این سیستم نشانگر حتی قابلیتتشخیص میزان بالائی از پلیمورفیسم را نیز در بین گونه ها دارد. مارکرهای SRAP تمام ویژگی های یک مارکر مولکولیمناسب را از قبیل هم بارز بودن دارد یعنی می تواند هوموزیگوتها را از هتروزیگوت ها تشخیص دهد. Ferriol و همکارانگزارش دادند نشانگر SRAP بیشترین هماهنگی را با تغییرات مورفولوژی نسبت به سایر نشانگرها دارد. زیرا SRAPباعث تکثیر توالی ORFs (قالب خواندنی باز) می شود که در واقع این توالی هدف در ارتباط مستقیم با بروز صفاتمورفولوژیکی در موجودات می باشند. Budak و همکاران (2004) چهار نشانگر را در علف بوفالو (Bouteloua dactyloides) براساس قدرت تنوع ژنتیکی مقایسه کردند و نتیجه بدست آمده بصورت زیر بود:SRAP> SSR> ISSR> RAPD . با توجه به پلیمورفیسم بالای مشاهده شده در تمامی تحقیقات می توان نتیجهگرفت که مارکر SRAP ، مارکری کارآمد و جدید جهت مطالعه بر روی تنوع ژنتیکی می باشد، که تاکنون مطالعات زیادی دررابطه با این مارکر در داخل کشور ایران انجام نشده است.

مارکر مولکولی، SRAP ، تنوع ژنتیکی، ORF