فرزانه معتقدی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری،دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سمن زاهدی عبقری - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری،دانشگاه هنر اسلامی تبریز
نوشین نوزمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری،دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مرتضی میرغلامی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

شکل گیری شهر و ساختار آن در طول تاریخ همواره متأثر از عوامل فرهنگی، اعتقادی، سیاسی، اقلیمی و عوامل بیشماردیگری بوده است؛ در این میان عامل مذهب و اعتقادات شهروندان از مهمترین عوامل مؤثر در بوجودآمدن شهرها وشکل دهی به ساختار شهر محسوب می گردد. فرضیه ی پژوهش بر این امر استوار است که به موازات وجود تفاوتها درنوع تفکر جوامع بشری، به ویژه تفکر مذهبی، شاهد بروز ساختارهای کالبدی گوناگون در شهرها هستیم. بدین منظوردر پژوهش حاضر، جایگاه ابنیه مذهبی، به عنوان نمود عینی تأثیر دین بر ساختار شهر مورد توجه قرار گرفته است؛ لذامسجد در شهرهای اسلامی، کلیسا در شهرهای قرون وسطایی و معابد در شهرهای هندویی و تاثیر هر یک در ساختاراین شهرها مطالعه شده است. در نهایت به مقایسه و شناخت شباهت ها و تفاوت های این گونه ها در ساختار شهر، به روشتفسیری-تاریخی و بر اساس اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل محتوا، پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد درعین وجود تأثیرات متفاوت هر یک از ادیان بر ساختار شهر، عامل دین، موجب وحدت بخشی به ساختار شهری می شدهاست. حال در راستای انسجام بخشی به ساختار شهرهای فردا، ابنیه ی مذهبی، می تواند به عنوان عامل ایجاد قطبفضایی و مجموعه های شهری جدید مورد استفاده قرار گیرد. همچنین توجه به دو مقیاس کل نگر و جزء نگر در طراحی های جدید به شکل گیری سیمای یکپارچه و هویتمند در شهرها کمک خواهد کرد. در پایان با توجه به یافته های تحقیق به بررسی دو نمونه مجوعه شهری در تبریز پرداخته شده است.

ساختار شهر، ابنیه ی مذهبی، مسجد، کلیسا، معبد هندی