محمد مویدی - پژوهشگر دکتری شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
رضا خیرالدین - عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران

رویکرد نوین شهر خلاق در عرصه برنامه ریزی و مدیریت شهرها نگرش اثرگذار و جدیدی را در حووه مدیریت شهری پیشنهادمی کند. این رویکرد با تأکید بر تقویت و بازساهی فرهنگ محلی، هویت شهری و تقویت سطح کیفیت محیط زندگی، به دنبالپویایی و رشد هدفمد شهرها می باشد. لذا برآن است تا با بهره گیری از مدیریتی خلاق و نوآورانه، روند عبور از شهرنشینی بهشهروندمداری را با افزایش مشارکت مردم تسریع بخشد. در این رویکرد، شهر برای شهروند بسان مکانی است که می تواند ظرفیت -های شخصی و پنهانش را هوشمندانه از بالقوه به بالفعل تبدیل و فرصت بروز خلاقیت و نوآوری هایش را داشته باشد . تحقیق این موضوع را می توان همان آشکارسازی «سرمایه اجتماعی»» نهفه در شهرها دانست که با خود اعتماد ، مشارکت و همبستگی اجتماعیرا به همرا داشیه و اداره هرچه بهتر شهرها را میسر می سازد. یکی از بسترهای مطلوب تحقق مدیریت خلاق شهری، «فضاهای عمومی شهری» هستد. این فضاها با توجه به ماهیت عمومی و مدنی شان، یکی اه عناصر اثرگذار شهری به شمار می آیند . چرا کهعلاو بر ساخیار شکلی، بر محتوای اجتماعی شهر نیز تأثیرات بسزایی دارند. متأستانه در حال حاضر فضاهای عمومی بر خلافتعاریف ارائه شد ، از کیفیت مطلوبی برای تقویت تعاملات اجتماعی برخوردار نیستند. لذا این موضوع با توجه به وضعیت شهرهایامروزی ضرورت انجام این مطالعه را دوچندان کرد است. هدف از نگارش این مقاله که در نوع خود تازگی خاصی دارد، رسیدن بهمتهومی است که در آن تأکید بر تقویت فضاهای عمومی شهری و افزایش هد فمند حضور شهروندان در عرصه زندگی اجتماعی بهمنظور بهره گیری از ظرفیت هایشان برای حل مسائل شهری می باشد. مقاله با اسفیتاد از روش توصفیی- تحلیلی و انجام مطالعات کتابخانهای با مرور ادبیات مورد نظر و همچنین ارتباط منطقی میان مفاهیم مرتبط با موضوع به این نتیجه دست یافیه است که ، شهرخلاق با در برگیری مؤلته هایی چون «تمرکز» ، «تنوع» و «پویایی و تحرک» به دنبال آن است تا زمینه حضور و مشارکت شهروندان را با هدف بروز ظرفیت ها و توانمندیهایشان را تحت عنوان خلاقیت فراهم کند. بررسی های صورت گرفته در این پژوهش نشاندهنده آن است که فضاهای عمومی شهری به عنوان مطلوبترین بستر اجتماع انسانی فارغ از هرگونه محدودیت با توجه به ویژ گی -ها و مزایایی که برای شهر دارا هستند، می توانند با افزایش سطح تعاملات اجتماعی حرکت به سوی ایجاد جامعه ای پایدار و مدنی را محقق سازند. این موضوع با تقویت سرمایه اجتماعی در محیط های شهری این فرصت را در اختیار مدیریت شهری قرار خواهد داد تا با تقویت مشارکت خلاقانه شهروندان، از توانمندی های آن بهره ببرد. لذا فضاهای عمومی در صورت دارا بودن شرایط محیطی و کیفی مطلوب، خواهند توانست با تقویت تعاملات اجتماعی بستر مناسبی را برای حرکت به سوی شهری خلاق را به وجود آورند. بر این اساس با توجه به اهمیت کیفیت فضاهای عمومی در تشویق شهروندان برای حضور فعالانه و خلاقانه در محیط، توجه به ایجاد تمرکزف تنوع و تحرک در فضای شهری را با توجه به چهار مؤلفه کالبدی- فضایی، زیبایی شناختی و بصری، ادراکی- احساسی و زیست محیطی را دوچندان می کند. در انتها نیز پیشنهادها و راهکارهایی نیز در خصوص ارتقاء سطح کیفی فضاهای عمومی شهری به منظور دستیابی به شهری خلاق ارائه می شود.

مدیریت و برنامه ریزی خلاق، فضاهای شهری، تعاملات اجتماعی، کیفیت محیط