هومن قهرمانی - پژوهشگر دکتری دانشگاه علم و صنعت ایران
سپیده افسری - دانشجو کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
صبا دولابی - دانشجو کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد

در جریان رقابت های جهانی بسیاری از دولت های ملی ، در جهت جذب سرمایه های سیال بین المللیو حرکت به سوی جایگاه جهانی درصدد تقویت موقعیت شهرهای خود هستند. شهر مشهدبا توجه به چشمانداز بالا دست خود در طرح های توسعه شهری مبنی بر قطب فرهنگی و تبلیغی جهان اسلام در مقیاس بینالمللی در تکاپو دستیابی به نقش فراملی و بین المللی است. یکی از سناریو های تحقق این مهم برجستهکردن نقش این شهر در مقیاس جهان اسلام با تکیه بر سرمایه حضور بارگاه منور رضوی است در این راستا،طرح های توسعه اطراف حرم مطهر رضوی دخل و تصرف های گسترده کالبدی را ابزاری مناسب برای توسعهاقتصادی و رونق گردشگری دانسته اند. متاسفانه، این امر با بی توجهی به ساختار دیروز شهر و پیوند منطقی باآن و کم توجهی به اندوخته و پیشینه فرهنگی آن همراه بوده و نهایتا منجر به از دست رفتن هویت تاریخی وخاطره جمعی شهر مشهد خواهد شد. بنابراین، در راستای تقویت نقش زیارتی گردشگری و تسریع در فرایندتقویت سیمای شهر مشهد نمی توان سرمایه فرهنگی موجود درآن را نادید گرفت و نیازمند راهکارهای جدیدو بهره گیری از تجربیات سایر شهرها و به ویژه شهرهایی با خصوصیات نسبی و مشترک و نزدیک به شهرمشهد است. شهر استانبول با توجه به وجود هسته های تاریخی و میراث فرهنگی ، با کاربست فرهنگ وترسیم چهره ای فرهنگ گرا موجبات افزایش رقابت پذیری در عصر جهانی شدن خود را فراهم آورده است.این در حالی است که شهر مشهد،با هدف جهانی شدن، سرمایه فرهنگی بافت تاریخی خود را در زیر کلنگنوسازی شهری از دست می دهد. با توجه به ضرورت فوق الذکر، قیاس این دو تجربه می تواند ما را متوجهسرمایه پنهانی کند که در مشهد مقدس نسبت به آن بی توجه هستیم. قرابت این دو تجربه از آن جهت استکه اولا هر دو شهر اقتصاد مبتنی بر گردشگری داشته حال آنکه شهر مشهد گردشگری مذهبی زیارتی و شهراستانبول گردشگری توریستی سیاحتی دارد . دوما هر دو شهر از میراث فرهنگی مصنوع سود می برند. در اینمقاله، با استفاده از روش های توصیفی و روش جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای به بررسی نحوهتحولات ساختار و فضاهای شهری استانبول تحت جریان جهانی شدن پرداخته شده است و سپس با مقایسهتطبیقی این دو شهر پیشنهاداتی برای افزایش رقابت پذیری شهر مشهد با استفاده از گردشگری فرهنگی _زیارتی و محدوده های فرهنگی_ مذهبی پیشنهاد می شود.

جهانی شدن، بازآفرینی فرهنگی، جهانی شدن استانبول، مشهد