افشین آخوندزاده - گروه آموزشی بهداشت و کنترل مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
تقی زهرایی صالحی - گروه آموزشی میکروبیولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
علی میثاقی - گروه آموزشی بهداشت و کنترل مواد غذایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف: بررسی میزان شیوع لیستریا مونوسیتوژنس در ماهی تازه، دودی شده و یخهای مورد استفاده جهت نگهداری سرد ماهی تازه. طرح: مطالعه اکتشافی. نمونه مورد آزمایش: ماهی پرورشی تازه، ماهی دودی و یخ. روش: سیصد ماهی تازه و کامل و 40 ماهی دودی از انواع پرورشی متداول، از بازارهای فروش ماهی و استخرهای پرورش ماهی در استانهای تهران و گیلان جمع آوری شدند. از مجموع 300 ماهی تازه، 120 ماهی تازه (شامل 40 عدد قزل آلای رنگین کمال از گروه ماهیان سرد آبی، 40 عدد کپور نقره ای و 40 عدد کپور معمولی از گروه ماهیان گرم آب) همراه با 40 عدد کپور نقره ای دودی از سطح فروشگاه های خرده فروشی جمع آوری شدند. 180 ماهی تازه باقیمانده (شامل 60 عدد قزل آلای رنگین کمان، 120 عدد کپور نقره ای و کپور معمولی) در مدت 6 ماه از سطح استخرهای پرورش ماهی جمع آوری شدند. همچنین 120 نمونه یخ، قبل و 120 نمونه یخ بعد از اضافه نمودن به جعبه های ماهی که برای سرد نگهداشتن ماهی تازه ا ستفاده شد، از سطح خرده فروشیها جمع آوری شدند. با به کارگیری دستورالعمل کانادایی اصلاح شده FDA، مجموع 340 ماهی تازه و دودی (300 ماهی تازه و 40 ماهی دودی) و 240 نمونه یخ برای وجود لیستریا مونوسیتوژنس آزمایش شدند. از انجاکه فلور باکتریایی روده ای ماهی ممکن است وضعیت فلور میکروبی آب را منعکس کند، نمونه های مدفوع از هر 180 ماهی برای وجود لیستریا مونوسیتوژنس آزمایش شدند. تجزیه و تحلیل آماری: آمار توصیفی. نتایج: شیوع لیستریا مونوسیتوژنس در سطح خرده فروشی ها به ترتیب: 12/5 درصد در قزل آلای رنگین کمان، 10 درصد در کپور نقره ای، 17/5 درصد در کپور معمولی، 2/5 درصد در ماهی دودی، 2/5 درصد در نمونه های یخ (قبل از اضافه کردن به جعبه های ماهی) و 7/5 درصد در نمونه های یخ (بعد از اضافه کردن به جعبه های ماهی) بودند. همچنین شیوع لیستریا مونوسیتوژنس در سطح استخرهای پرورش ماهی به ترتیب: 11/6 درصد در ماهی قزل آلای رنگین کمان و 8/3 درصد در کپور نقره ای و کپور معمولی بود. از 180 نمونه مدفوع ماهی آزمایش شده، 7 نمونه آلوده به لیستریا مونوسیتوژنس بودند. نتیجه گیری: در پایان با توجه به نتایج به دست آمده در این بررسی عملکردهای بهداشتی درعرضه و نحوه مصرف این محصولات از قبیل تخلیه امعا و احشا و پخت مناسب، ضروری می باشد. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1381)، دوره 57، شماره 4، 12-9.

لیستریا مونوسیتوژنس، ماهی پرورشی تازه، ماهی دودی و یخ