رسول شهروز - گروه آموزشی علوم پایه دامپزشکی دانشکده د امپزشکی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مجید مشمولیان - دانش آموخته دانشکده د امپزشکی دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

هدف: مطالعه تغییرات دیواره رحم گاومیش در مراحل فولیکولر و لوتئال از دوره جنسی از نظر بافت شناسی و موفومتری میکروسکوپیک. طرح: مطالعه مقایسه ای. حیوانات: تعداد 20 نمونه رحمی گاومیش همراه با تخمدانهای مربوطه از کشتارگاه صنعتی ارومیه جمع آوری گردید. روش: پسا ازثبوت نمونه های بافتی در محلول ثبوتی فرمالین سرم فیزیولوژی 10 درصد، نمونه ها در مراحل مختلف پاساژ بافتی قرار گرفته و سپس قالبگیری و مقاطع نازک (به ضخامت 7-5 میکرومتر) تهیه و مورد رنگ آمیزی هماتوکسیلین0 ائوزین قرار گرفتند. در روش هیستومورفومتری به وسیله ع دسی چشمی مدرج ضخامت آندومتر، میومتر، پری متر رحم در سه ناحیه بر حسب میکرومتر اندازه گیری و تعداد غدد در سطح 0/25 میلیمتر مربع مورد شمارش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری: آزمون “t”. نتایج: مطالعه هیستولوژیکی آندومتر: اپی تلیوم از نوع ساده و گاهی استوانه ای شبه مطبق یا مکعبی ساده، غدد از نوع لوله ای منشعب، بافت همبند سطحی از نوع سست و پرسلول، بافت همبند بین غدد نسبتاً رشته ای می باشد. میومتر، از نوع عضله صاف لایه داخلی ضخیم و حلقوی، لایه خارجی نارک و طولی، بین دو لایه مذکور طبقه عروقی قرار دارد. پری متر، ضخامت آندومتر در مراحل لوتئال و فولیکولر تقریباً برابر، در حالی که ضخامت میومتر و پری متر در مرحله فولیکولی به طور چشمگیری بیش از مرحله لوتئال می باشد ولی اختلاف معنی دار نشان ندادند. میانگین ارتفاع سلولهای پوششی سطحی و غدد آندومتر و قطر غدد در مرحله لوتئال بیشتر از مرحله فولیکولر بوده و میزان پراکندگی غدد نیز در مرحله لوتئال افزایش نشان می دهد. اختلاف مشاهده شده در رابطه با اپی تلیوم سطحی آندومتر معنی دار نبود ولی د ر رابطه با اپی تلیوم غدد و ضخامت قطر غدد بسیار معنی دار می باشد (P<0/01). نتیجه گیری از بررسی نتایج حاصله می توان چنین اظهار داشت که افزایش ضخامت میومتر و پری متر و میزان پراکندگی غدد در مرحله فولیکولر در نتیجه تأثیر هورمون استروژن و افزایش ارتفاع سلولهای پوششی سطحی و غدد آندومتر و قطر غدد در مرحله لوتئال اهمیت نقش هورمون پروژسترون را در این رابطه نشان می دهد. استروژن موجب افزایش انشعابات غدد گردیده و به علت ضخامت کم آنها در یک میدان میکروسکوپی تعداد بیشتری از غدد قابل شمارش می باشند. ضمناً پارامترهای یاد شده در نواحی مختلف رحم (نوک و بدنه شاخهای راست و چپ و جسم) نشان داد که تأثیر هورمونهای جنسی روی نواحی مختلف رحم یکسان بوده و اختلافات جزئی مشاهده شده متناسب با تغییرات ضخامت یدواره رحم در این نواحی می باشد. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1382)، دوره 58، شماره 1، 59-53.

رحم گاومیش، هیستولوژی، هیستومورفومتری