مجید شهبازی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت- ایران
اردشیر محیط - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت- ایران
مهرداد محمدی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت- ایران

در طول دوره خیره سازی اسپرم، آسیب ناشی از اکسیداسیون مواد یکی از علل مهم کاهش قدرت و تحرک و باروری اسپرم می باشد. در این تحقیق سطوح متفاوتی از ویتامین های E و C به عنوان آنتی اکسیدان در اسپرم رقیق شده قوچ تالشی مورد استفاده قرار رفت و اثر محافظتی آنها بر روی صفات کیفی اسپرم مورد مقایسه قار گرفت. بههمین منظور یک آزمایش فاکتوریل دوعاملی شامل سطوحمختلف ویتامین های C, E و شاهد، به عنوان عامل اول و زمان های صفر و 72 ساعت بعد از ذخیره سازی به عنوان عامل دوم در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار مورد استفاده قرار گرفت. سطوح ویتامین E شامل E4, E2 و E6 بود که در آنها به ترتیب 2، 4 و 6 میلی گرم ویتامین E در هر 10 میلی لیتر اسپرم رقیق شده مورد استفاده قرار گرفت و سطوح ویتامین C شامل C0/9, C0/6, C0/3 بود که در آنها به ترتیب 0/3، 0/6 و 0/9 میلی گرم ویتامین C در هر میلی لیتر اسچرم رقیق شده بکار رفت. در زمان شروع ذخیره سازی، بین سطوح مختلف ویتامین های C, E و شاهد اختلاف معنی داری مشاهدهنگردید (P>0/05) بعد از 72 ساعت از نظر درصد اسپرم های متحرک بین سطوح ویتامین E با سایر تیمارها تفاوت معنی دار شد (P>0/05). زندهمانی اسپرم ها در E4 و E6 از بقیه سطوح به طور معنی داری بالاتر بود (P<0/05) و بین E2 و E4 اختلاف معنی دار نبود (P>0/0). سلامتی غشای اسپرم در E6 و E2 از سایر گروهها به صورت معنیداری بالاتر بود (P<0/05). بر اساس نتیجه این تحقیق، استفاده از ویتامین E به میزان 6 میلی گرم در 10 میلی لیتر از رقیقه کننده بر پایه تریس بهتریناثر در کیفیت اسپرم قوچ تالشی در دمای 5 درجه سانتیگراد را داشت.

قوچ تالشی، کیفیت اسپرم، آنتی اکسیدان، ویتامین E و ویتامین C