الهه مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئوتکنیک دانشگاه رازی
محمد حاجی عزیزی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه عمران دانشگاه رازی

امروزه در شهرهای بزرگ، عبور و مرور وسایل نقلیه با مشکل کمبود فضای تردد و وقت گیر بودن رفت و آمدها مواجه است. متروها و راههای زیرزمینی از راهکارهای موثری هستند که می توانند مشکلات مذکور را تا حد زیادی بر طرف کنند. استخراج و بهره برداری از منابع زیر زمینی و نیز متروها نیز از مهم ترین مواردی هستند که حفر تونل در عمق های قابل توجه را توجیه می کنند. حفر تونل ها باعث دست خوردگی و تغییر در تنش ها و ایجاد کرنش هایی در تودهای خاکی و سنگی می شود. حفر تونل های سطحی به منظور بهره گیری حداکثر از فضاهای موجود از یک سو و نیز حفر تونل های عمیق به منظور استخراج منابع زیر زمینی از سوی دیگر اهمیت بررسی اثر سرباره را نشان می دهد. بنابراین در اینجا تاثیر عمق تونل حفر شده در سنگ مقاوم مورد بررسی قرار می گیرد. بررسی های انجام شده با استفاده از نرم افزار تفاضل محدود FLAC در حالت استاتیکی صورت گرفته و برای عمق های مختلف، مقدار تغییر مکان های قائم و افقی کناره های تونل به دست آمده است. همچنین می دانیم که بسته به کاربرد و شرایط موجود در محل برای حفر تونل،دهانه حفاری ها می تواند متغیر باشد. لذا در اینجا اثرات ناشی از شعاع حفاری ها نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. دیده می شودکه با افزایش ضخامت سربار تونل تغییر مکان افقی دیواره تونل افزایش می یابد اما تغییر مکان قائم دیواره از روندی افزایشی تبعیت می کند.همچنین در می یابیم که با افزایش قطر دهانه حفاری هردو تغییر مکان افقی و قائم دیواره تونل افزایش می یابند.

سربار، شعاع حفاری، جابجایی کناره تونل