حیدر جهانبخش - دکترای معماری، هیات علمی دانشگاه پیام نور تهران
افسانه صدری فرد - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز تهران،
لیلا جلال آبادی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز تهران
فاطمه جمعه دیزاوندی - کارشناسی ارشد اقلیم شناسی

پایداری فضای شهری برای ایجاد توازن میان انسان، ابعاد زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی است. هر منطقه با توجه به پتانسیلها و امکانات موجود خود میتواند از طریق مختلف در محور توسعه قرار گیرد و با توسعه در یک بخش، زمینه توسعه در سایر بخشها را فراهم سازد. امروزه نظام های مدیریت و برنامه ریزی شهری، در تلاشند از طریق رصد تحولات توسعه شهری، برنامه های توسعه را به سمت پایداری بیشتر هدایت نماید. آگاهی از نقاط ضعف و قوت ابعاد اجتماعی- اقتصادی، توسعه میتواند عامل مهمی درجهت رفع مشکلات و نارساییهای جامعه برای نیل به رفاه اقتصادی و سلامت اجتماعی باشد. در این میان استان خراسان شمالی از سال 1383 (تغیر موقعیت سیاسی و تبدیل آن به یک استان جدید) با تغییرات کستردهای در زمینه های اجتماعی و اقتصادی همراه بوده است. با توجه به اهمیت موضوع و نابرابری های موجود از نظر فضایی در منطقه مورد مطالعه، محقق نسبت به بررسی وضعیت موجود و تعیین سطح پایداری 7 شهرستان این استان ترغیب شد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر دادههای رسمی تانویه است. در این بزوهش به منظور رتبه بندی نواحی شهرستانها از لحاظ شاخصهای اجتماعی و اقتصادی توسعه پایدار و به منظور تدقیق یافته ها، از مدل امتیاز استاندارد شده و برای تهیه و ترسیم نقشه ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که شهرستانهای بجنورد و گرمه از نظر شاخصهای اجتماعی و اقتصادی در وضعیت بهتر و پایدارتری نسبت به نواحی دیگر استان قرار دارند و شهرستانهای مانه و سملقان و فاروج ناپایدارترین نواحی استان میباشد. و این موضوع اولویت توسعه و ضرورت توجه بیشتر به شهرستانهای محرومتر را در برنامه های اینده توسعه در راستای تحقق توسعه پایدار این استان مشخص میسازد.

شاخصهای اجتماعی، مسکن مهر، محله های شهری، کوی بهداری، شهر بجنورد