محمد رضا بمانیان - دکتری معماری، استادگروه معماری ،دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران
وحید میرزایی - دانشجوی دوره دکتری معماری، ،واحد بروجرد،دانشگاه آزاد اسلامی،بروجرد، ایران،
نسیم خانلو - دکتری شهرسازی، استادیارگروه معماری،واحد تهران شرق،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران،

مسکن سنتی ایران بعنوان یکی از نشانه های بارز هویت اسلامی، نقش موثری در حفظ و ارتقای فرهنگ دینی و معرفتی خانواده ها دارد . از این رو نقش موثر سنت در جامعه اسلامی، نتیجه غنا و زیبایی تار و پود معنوی آن است که طرحها و نقشهای کلی را به هم پیوند می زند. اصول معنوی حاکم بر معماری اسلامی، ریشه های عمیقی در فرهنگ و اندیشه های این مرز و بوم داراست. اصل محرمیت به عنوان یک اصل حاکم بر تمامی شئون زندگی در فضاهای خصوصی و عمومی، در معماری سنتی ایران تسری یافته و آثار و نتایج عمیقی در سازماندهی فضایی و نحوه قرار گیری عملکردهای گوناگون داشته است . با توسعه سریع شهرنشینی و افزایش روز افزون ساخت و ساز در چند دهه اخیر، شاهد تغییرات اساسی در منظر شهری هستیم که شهرها محل خود نمایی هر یک از تک بناها در تقابل با سایر ابنیهمجاور خود در ارتفاع، رنگ، نوع مصالح و... شده اند. به نظر میرسد این گونه ساخت و سازها با قواعد و اصول معماری ایرانی اسلامی و حفظ حرایم که در اسلام مورد تاکید است مغایرت دارند. لذا در این مقاله به تحلیل تراکم ابنیه مسکونی با مرور منابع مختلف و معتبر در زمینه شهر و مسکن اسلامی، در جهت ایجاد آسایش روانی، اجتماعی و رعایت حقوق همسایگی، جلوگیری از فروش بی رویه و سلیقه ای تراکم توسط شهرداریها. همچنین ارائه راهکارهایی جهت تعین ارتفاع پنجره های بیرونی، داخلی و ارتقاء معماری ایرانی اسلامی بر اساس جهان بینی اسلامی به روش تحلیلی توصیفی پرداخته می شود و روش گردآوری اطلاعات به روش میدانی، اسنادی است. نتجیه حاصل از این پژوهش مشخص می سازد این که تراکم ابنیه مسکونی چگونه می تواند بر ایجاد و حفظ حریم در شهرهای ایرانی اسلامینقش داشته باشد؟

معماری ایرانی اسلامی، تراکم ساختمانی، محرمیت، حقوق همسایگی