محسن کلانتری - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات یزد
زینب سلطانی - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات یزد

واحدهای کاربری اراضی تحت تأثیر رویدادهای طبیعی، عملکردهای انسانی، مسایل اجتماعی و اقتصادی بویژه در اطراف شهرهای بزرگ همواره دستخوش تغییر می شوند. در این تغییرات اراضی گوناگون به اراضی ساخته شده اعم از مسکونی، تجاری، صنعتی یا شبکه راهها تبدیل شده و در برخی موارد بصورت اراضی بایر رها می شود. برای به نقشه در آوردن مرز واحدهایی که به سرعت در حال تغییر می باشد ابزار و تکنیک هایی مورد نیاز می باشد، که قادر به جمع آوری و ثبت دادهها در مدت زمان کوتاه بوده تا نتایج آن بصورت نقشههای موضوعی در دسترس قرار گیرند. در این تحقیق با استفاده از قابلیت تکنیک سنجش از دور تغییرات کاربری اراضی شهر یزد به منظور تخمین میزان کاهش اراضی کشاورزی و باغی و افزایش سطح مجموعه شهری در بازه زمانی بین سال های 1991 تا 2212 مورد بررسی قرار گرفته است. امروزه مدل سازی وشبیه سازی رشد شهری با استفاده از تصاویر ماهوارهای میتواند ابزار بسیار مفیدی برای تشریح روابط متقابل بین محیط انسان ساخت و محیط طبیعی برای کمک به تصمیمگیری برنامهریزان درشرایط پیچیده باشد. دراین مقاله در ابتدا محدوده مورد مطالعه از تصاویر استخراج گردیده سپس به طبقه بندی نظارت شده پرداختیم و با استفاده از دادههای سنجش از دور چندزمانه Landsat ETM+ شهر یزد، مربوط به سالهای 1991 و 2212 تغییرات پوشش و کاربری اراضی شهری در محدوده زمانی مورد مطالعه شبیهسازی گردید، سپس با استفاده از نقشههای کاربری و پوشش اراضی بدست آمده و ترکیب آن با روشهای پیشبینی زنجیرههای مارکوف به شبیهسازی و پیشبینی تغییرات فیزیکی آتی شهر پرداخته شد. ورودیهای اصلی مدل، الگوهای زمانی و مکانی کاربری، پوشش اراضی و قوانین تبدیل می باشد. اطلاعات بدست آمده مبین این امر بود که رشد شهر یزد همراه با از بین رفتن باغات و مزارع واز طرفی همراه با افزایش اراضی بایر و رهاشده در داخل محدوده بوده است. در نهایت می توان گفت که در آینده جهات توسعه شهر یزد در وهله اول به سمت جنوب غربی و سپس به سمت غرب خواهد بود.

شبیهسازی، توسعه شهری، زنجیره مارکف، تصاویر ماهوارهای