هادی مهدیخانی - دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
ابراهیم ایزدی دربندی - اعضای هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی راستگو - اعضای هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - اعضای هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه علف های هرز سلمه تره (Chenopodium album L.)، علف جارو (Kochia scoparia L.)، جو دره (Hordeum spontaneum L.) و سوروف (Echinochloa crus-galli L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. شش سطح خشکی شامل پتانسیل های اسمزی 0، 33/0-، 84/0-، 02/1-، 29/1- و 79/1- مگا پاسکال استفاده شد. صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، طول ساقه چه، طول ریشه چه، طول گیاهچه، نسبت طول ساقه چه به ریشه-چه، وزن خشک گیاهچه و شاخص بنیه گیاهچه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برای تمامی صفات مورد مطالعه بین علف های هرز اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد. هم چنین اثر سطوح تنش خشکی روی هیچ یک از صفات مورد مطالعه معنی دار نبود. مدل لجستیک سه پارامتری با ضریب تبیین بالای 9/0، برآورد مناسبی از رابطه ی بین درصد نهایی جوانه زنی با تنش خشکی بود. بیشترین و کمترین شیب مدل به ترتیب متعلق به جو دره و سلمه تره بود که برای جودره، مقدار 4 و برای سلمه تره، مقدار 74/0 برآورد شد که نشان دهنده کمترین و بیشترین مقاومت به خشکی است. در مجموع مشخص شد که علف های هرز مطالعه شده در این تحقیق در مقایسه با بسیاری از گیاهان زراعی و بسیاری از علف های هرز، مقاومت بالایی در مرحله جوانه زنی به سطوح بالای تنش خشکی دارند که حاکی از پتانسیل بالای تهاجم این گیاهان به محیط های خشک و مطرح شدنشان به عنوان علف های هرز مشکل ساز در زمین های خشک می باشد.

تنش اسمزی، جذب آب، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، مؤلفه های جوانه زنی