اسماعیل بخشنده - دانشجوی دکتری فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
حشمت اله رحیمیان - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - دانشیار و استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
قربانعلی نعمت زاده - دانشیار و استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مصرف کودهای شیمیایی مبتنی بر فسفات از قرن های گذشته باعث افزایش عملکرد گیاهان زراعی شد، اما اتمام منابع اولیه تأمین کننده کودهای فسفاته در آینده نه چندان دور، استفاده همیشگی این گونه کودها را غیرقابل پیش‎بینی نموده است. در سال های اخیر، استفاده از روش های بیولوژیکی به عنوان یک راهکار برای بهبود تولید محصولات کشاورزی مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است. بنابراین، هدف این مطالعه بررسی اثرات تیمار بذرمال باکتری های بومی حل کننده فسفات جدا سازی شده از مزارع برنج استان مازندران به نام های Rahnella aquatilis (R) و Enterobacter sp. (E) بر مقدار رنگدانه های فتوسنتزی و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه برنج (رقم طارم محلی) در اوایل دوره رشد بود. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای مختلف باکتری باعث افزایش مقدار تمام صفات مورد بررسی (صفات رویشی و رنگدانه های فتوسنتزی) نسبت به شاهد شد. مقدار افزایش در زمان استفاده از باکتری E بیشتر از زمان استفاده از باکتری R بود. حضور باکتری E باعث افزایش مقدار کلروفیل a و b، کلروفیل کل و کاروتنوئید به ترتیب 25/9، 24/7، 50/8 و 20/9 درصد نسبت به شاهد شد. علاوه بر این، وزن خشک کل بوته (برگ+ساقه+ریشه) از 48/0 گرم در بوته در تیمار شاهد به 55/0 (6/14 درصد) و 57/0 (7/18 درصد) گرم در بوته به ترتیب در تیمار باکتری های R و E افزایش یافت. همچنین، در بین اندام ها، بیشترین پاسخ مثبت در زمان حضور باکتری E و به ترتیب مربوط به وزن ریشه (25 درصد)، ساقه (6/17 درصد) و برگ (3/13 درصد) نسبت به شاهد بود.

باکتری های حل کننده فسفات، برنج، رنگدانه های فتوسنتزی، صفات رویشی