صابر باغخانی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست- دانشگاه تهران
افشین دانه کار - دانشیار گروه مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست دانشگاه تهران
علیرضا رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی- دانشگاه تهران

یکی از عمده ترین چالش های مدیریت پایدار اراضی در سالیان اخیر، عدم توجه به محدودیت ها و حد توان اراضی، در پی افزایش روزافزون جمعیت و کاهش اراضی قابل کشت بوده است. کشاورزی پایدار در صورتی تحقق می یابد که اراضی برحسب قابلیت برای انواع کاربری ها طبقه بندی شده و مورد بهره برداری قرارگیرند، بنابراین شناخت ظرفیت تولید اراضی و اختصاص آن ها به بهترین و پایدارترین نوع کاربری ها از اهمیت خاصی برخوردار است. بدین منظور می بایست کلیه اراضی، مورد مطالعه قرار گرفته و قدرت بهره وری آن ها مشخص گردد. تعیین قابلیت و استعداد اراضی برای استفاده های مختلف اولین گام جهت اجرای پروژه های توسعه پایدار است و بدون شناخت محدودیت ها امکان استفاده مطلوب از اراضی وجود ندارد. در همین زمینه اراضی شهرستان جیرفت که از مناطق عمده ی کشاورزی جنوب شرق کشور محسوب می شود برای تعیین قابلیت کاربری اراضی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمایشگاهی نمونه های خاک پروفیل شاهد و تلفیق آن ها با مشاهدات میدانی در این شهرستان، براساس سیستم طبقه بندی U.S.D.A Soil Taxonomy طبقه بندی گردید و با مترادف آن در طبقه بندی ایرانی و طبقه بندی فائو- یونسکو هماهنگ شد. طبق نتایج این پژوهش، خاک های منطقه جیرفت به 5 رده ی خاک های شور ، چمنی مرطوب، رسوبی، رگوسول و متفرقه طبقه بندی شد. همچنین اراضی منطقه بر اساس طبق بندی فائو در 6 کلاس طبقه بندی و میزان هکتار هر طبقه، محاسبه گردید و در نهایت با ورود داده ها به نرم افزار Arc GIS نتایج کلی به صورت نقشه های تعیین قابلیت اراضی بدست آمد.

ارزیابی اراضی، خاک، شهرستان جیرفت، قابلیت اراضی، کشاورزی