مطهره شکریان زینی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت الله پیردشتی - دانشیار گروه زراعت، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
یاسر یعقوبیان - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
سیده حدیثه بهاری ساروی - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود

با توجه به اهمیت روزافزون کاربرد کودهای بیولوژیک در راستای نیل به کشاورزی پایدار، مطالعه حاضر جهت بررسی واکنش رنگیزه های فتوسنتزی گیاهچه عدس (.Lens culinaris L) به همزیستی با قارچ های Piriformospora indica، تریکودرما و باکتری حل کننده فسفات (Rahnell aquatilis) اجرا گردید. آزمایش در پاییز 1393، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و در چهار تکرار با چهار سطح تلقیح قارچی شامل عدم تلقیح، تلقیح قارچ اندوفیت P.indica، تلقیح قارچ T.virens و تلقیح همزمان دو قارچ در حضور و بدون حضور باکتری انجام شد. بذور عدس قبل از کشت با تیمارهای قارچی و باکتریایی تلقیح شده و در خاک استریل کشت گردید. گلدان ها به مدت چهار هفته در گلخانه نگهداری شده و سپس غلظت رنگیزه های فتوسنتزی برگ شامل کلروفیل a/b, a+b, b, a و کارتنوئید مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تلقیح گیاه عدس با قارچ های تریکودرما، P.indica و تلقیح همزمان آنها در شرایط بدون کاربرد باکتری، بر غلظت رنگیزه های فتوسنتزی از جمله کلروفیل a (به ترتیب 39، 54 و 54 درصد)، b (به ترتیب 50، بیش از دوبرابر و 77 درصد) و مجموع کلروفیل (a+b) (به ترتیب 4، 75 و 62 درصد) اثر مثبت داشت. کاربرد باکتری نیز تحت شرایط عدم تلقیح قارچ افزایش معنی داری در محتوای کلروفیل ها داشت. همچنین محتوای کارتنوئید در شرایط کاربرد باکتری تحت تأثیر تیمارهای قارچی افزایش معنی داری نشان داد. در مجموع، نتایج بیانگر اثر مثبت همزیستی های قارچی و باکتریایی و بویزه قارچ اندوفیت P.indica بر رنگیزه های فتوسنتزی گیاه عدس در مراحل اولیه رشد بود.

باکتری، تریکودرما، شبه میکوریزا، کارتنوئید، کلروفیل