صونا کلته - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل
عبدالوهاب بخشان - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه زابل
مصطفی یوسف الهی - استادیار گروه علوم دام، دانشگاه زابل

بیوپلیمر کیتوزان پلی ساکاریدی پلی کاتیونیک است که در اثر استیل زدائی از کیتین تهیه میشود. دومین پلیمر فراوان طبیعت پس از سلولز است که به صورت یک زیست پلیمر خطی از واحدهای بتا ۱و ۴ ان استیل دی گلوکز آمین تشکیل شده است. کیتوزان خالص غیر سمی، عاری از تاثیرات آنتیژنی، سازگار و تجزیهپذیر میباشد. کیتوزان به سبب داشتن یک سری ویژگیهای کاربردی باعث گردیده است که از نظر فنی و فیزیولوژیکی در تغذیه مفید باشد. از نقطه نظر فنی شامل ویژگیهای ضد میکروبی، تشکیل فیلمها و پوششهای محافظ، خصوصیات بافتی، خاصیت اتصال و پیوند با بیوپلیمرهای دیگر و فعالیت آنتی اکسیدانی میباشد. نقش و فعالیت کیتوزان به ویژگیهائی از جمله وزن مولکولی، درجه استیلاسیون، غلظت محلول، میکروارگانیسم و شرایط محیطی، بخصوص pH ، قدرت یونی و حضور مواد حل شده مستعد واکنش با کیتوزان بستگی دارد. این بیوپلیمر با ویژگیهای مکانیکی مناسب و ویژگیهای ممانعتی گازها اکسیژن و مواد آروما در رطوبت نسبی متوسط و کم باعث افزایش کیفیت و ماندگاری مواد غذایی میشوند. به علاوه پلیمرهای طبیعی بزرگترین مکمل ارزش تغذیه- ای مواد غذایی بوده و تجزیهپذیر و سازگار با محیط زیست هستند. فیلمها و پوششهای کیتوزان سخت و مقاوم در مقابل پاره شدن هستند. بیشتر خواص مکانیکی فیلمها و پوششهای کیتوزان قابل مقایسه با بیشتر پلیمرهای تجاری با مقاومت متوسط میباشد. از طرفی، کیتوزان به جهت خواص مکانیکی ضعیف از جمله نفوذپذیری نسبت به بخار آب معمولا همراه با سایر زیست پلیمرهای آبدوست به کار برده میشود.

کیتوزان، ضد میکروبی، آنتی اکسیدان، فیلم، پوشش خوراکی