سیدجلال خالقی - استادیار، دانشکده معماری و هنر، موسسه آموزش عالی دیلمان لاهیجان
امیررضا کریمی آذری - استادیار، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، ایران
سپیده نمازی جوکندان - دانشجوی کارشناسی ارشد ، دانشکده هنر و معماری، موسسه آموزش عالی دیلمان لاهیجان

امروز شاید بیش از هر زمان دیگر در عرصه معماری و شهر دچار نابسامانی و ناسازی هستیم.از سویی با بناهایی مواجه هستیم که هیچ نسبتی با تاریخ و فرهنگ سرزمین ما نداشته و بدون وجود زمینه های فرهنگی،اجتماعی و فلسفی،بنا به سلیقه و خوش امد کارفرمایان و طراحان،با اقتباس از نمونه های خارجی،در گوشه گوشه شهرهای ما سر بر آورده و دیدگاه متحیر شهرنشینان را به خود خیره می نماید.پژوهش پیش رو بر آن است تا به بررسی نحوه شکل گیری معماری و حس فضایی مسکن و رابطه آن با فرهنگ در دو بافت جدید و قدیم گیلان بپردازد.اهمیت این موضوع ازآن روست که ساختار این ابنیه بیانگر اهمیت دادن به فرهنگ و سنت مردم این استان می باشد،اما سنت های مردمی خانه سازیی،که بهتر می توانند تناسب بین فضای خانه و سبک زندگی ساکنان آنرا حفظ کنند ، رفته رفته دارند اهمیت خود را از دست می دهند ولی همچنان نمی توان گفت که عوامل فیزیکی، شکل خانه را تعیین می کنند چرا که فاکتورهای اجتماعی- فرهنگی جدیدی جایگزین فاکتورهای قبلی شده اند. بدین ترتیب این مقاله با هدف بررسی مطالعه و شناخت اولویت ها و عوامل اجتماعی- فرهنگی دخیل در شکل مطلوب خانه های امروزی برای ساکنان آنها می باشد.این مطالعه در حیطه تحقیقات بنیادین و بر اساس روش اسنادی، محتوای متن و تحلیلی است. که باگردآوری اطلاعات از طریق اسناد، به روش پیمایشی- تحلیلی بررسی گردیده است، ضمن آنکه ابزار گردآوری داده ها؛ عکس و نقشه و کروکی بوده است. چهارچوب نظری این تحقیق براساس تاثیر فرهنگ و هویت بر نحوه تشکیل فضایی مبنی بر ساختارهای بومی و مردمی؛ در حوزه ادراک عوامل و عناصر فضا می باشد. برای تدوین مشخصه های فرهنگی و سنت مردم موجود در بافتجدید استان گیلان ،بافت قدیم مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.بر این اساس می توان گفت آنچه در معماری بافت جدید و قدیم گیلان دیده می شود،نمودی از فرهنگ و هویت و سنت مردمی بر معماری این ابنیه،همراه با یک هارمونی در به کارگیری و زنده ساختن ساختار و مصالح بومی و سنتی منطقه به شکلی کارآمد درآمده است.

بافت جدید و قدیم، فرهنگ، هویت، حس فضایی