علی سلطانی - دانشیار شهرسازی، بخش شهرسازی دانشگاه شیراز
نیلوفر گل کلام - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی (طراحی شهری)، دانشگاه شیراز

پدافند غیرعامل راهی صلح آمیز و کم هزینه در برابر بحران های انسان ساخت یا سوانح طبیعی است. ضرورت این موضوع دربسیاری از کشور ها بخصوص در کشور ما، با توجه به تهدیدات درونی و بیرونی، نمایان است. اعتقاد بر این است که با استفادهاز برنامه ریزی و طراحی شهری مناسب و منطقی، می توان آسیب پذیری و هزینه های بازسازی شهر در اثر تخریب ناشی ازبحران را کاهش داده و با طراحی مبتنی بر دفاع غیر نظامی، خسارت های جانی و مالی درشرایط بحران و جنگ را کاهش داد .در چنین مواقعی، وجود فضاهای دارای اهمیت استراتژیک در هر شهر، در مدیریت شرایط بحرانی و کاهش خسارات ناشی ازخطرات (نظامی، غیر نظامی و طبیعی) نقش بسزایی دارد . مکان یابی اصولی این فضاها در سطح شهر با هدف فراهم آوردنامکان پناه جویی شهروندان در آنها نیازمند بهره گیری از دانش طراحی شهری با الزامات پدافندی و در مقیاس عملکردی شهراست. در این مقاله، پارک جنگلی چیتگر درمنطقه 22 شهر تهران با توجه به نزدیکی به مناطق پرجمعیت شهر تهران وموقعیت استقرار و دسترسی به آن، به عنوان مکانی برای تجمیع مصدومین از حملات دشمن و یا حوادث طبیعی در نظر گرفتهشده است. نتایج تحلیل ظرفیت سنجی نشان می دهد که این فضا از قابلیت لازم برای پناه دهی موقت و اسکان در شرایطاضطرار برخوردار است. دستاورد این پژوهش، تحلیل ظرفیت سنجی و ارائه راهکارهای طراحی محیطی با رویکرد پدافند عاملبوده و در این راستا راهبردها و اقدامات عملیاتی لازم ارائه شده اند.

پدافند غیرعامل، طراحی شهری، ظرفیت سنجی، پارک چیتگر