مرتضی خلیلی - دکترای برنامه ریزی حمل و نقل، دانشگاه علم و صنعت ایران، شرکت پرداراز، تهران، ایران
شیدا بگرضایی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه ای دانشگاه علم و صنعت ایران

بنادر به عنوان یکی از عوامل تسریع کننده فرآیند توسعه اقتصاد ملی، منطقه ای و محلی می توانند نقش تعیین کننده ای درسازماندهی فضای ملی داشته باشند. با توجه به موقعیت خاص ژئوپولتیک و ژئواستراتژیکی ایران در منطقه خلیج فارس ودریای عمان لزوم مکانیابی صحیح و سیستماتیک بنادر با استفاده از شاخص های علمی در پهنه های مورد نظر در این قلمروهاضروری می باشد. ایران با داشتن مرزهای وسیع آبی در شمال و جنوب، همچنین دسترسی به آبهای آزاد بین المللی و قرارگرفتن در شاهراه انرژی جهانی از موقعیت ویژه برخوردار است. همچنین دارا بودن منابع عظیم نفت و گاز و نقش ایران درتأمین انرژی جهانی موقعیت مذکور را بیش از پیش پررنگ می نماید. این موقعیت فرصت ها و تهدیدهایی برای کشور ایجادنموده است. لذا در مکانیابی بنادر ایران باید فاکتورها و عوامل بسیاری مورد بررسی قرار گیرند و با توجه به اهمیت و ضرورتتوجه به دفاع غیرعامل باید تمهیدات لازم جهت جلوگیری از بروز خسارات احتمالی از حوادث بالقوه و حوادث طبیعی وخسارات ناشی از حملات تروریستی و نظامی جهت قسمتهای مختلف بندر مانند اسکله ها، انبارها و تأسیسات، باید بهشاخص های مکانیابی در بنادر با این نگاه توجه ویژهای گردد. در این مقاله مکانیابی محلهایی که پتانسیل احداث بنادر نفتی بارویکرد پدافند غیرعامل را دارند، مدنظر بوده است که در ابتدا شاخص های تأثیرگذار بر انتخاب بنادر نفتی، خصوصاً شاخص هایمهم از منظر پدافند غیرعامل بررسی شده و نهایتاً با روش پرسشنامه ای و با استفاده از تحلیل دادههای جمع آوری شده و نرمافزار Expert choice ، موقعیت مناسب جهت انتخاب بندر نفتی در جنوب کشور ارائه گردیده است.

مکانیابی، بنادر نفتی، پدافند غیرعامل، حمل و نقل دریایی