ادریس بدیعی - دانشجوی دکتری حشره شناسی، گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
اروج ولیزادگان - استادیار گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
جمشید اکبریان - استادیار گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

به دلیل اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن آنها و سایر مشکلات از جمله تخریب لایه ازن در اثر گازهای فسفین و متیل بروماید، جایگزین کردن ترکیبات مناسب و سازگار با محیط زیست در امر کنترل ضروری می باشد. با توجه به اینکه در انبارهای موجود در کشور ایران غالباً تنها رطوبت نسبی و دما کنترل می گردد و هیچ کنترلی بر غلظت اکسیژن، دی اکسید کربن و اتیلن اعمال نمی شود، ضایعات محصولات انباری بویژه در اثر حمله حشرات آفت بالا می رود، بنابراین احداث انبار هایی با استانداردهای جهانی شامل تاسیسات لازم برای کنترل مهمترین عوامل محیطی مانند اکسیژن، دی اکسید کربن و اتیلن ضروری است تا بتوان با یک سیستم مدیریتی شامل اصول اقتصادی، بیولوژیکی و مهندسی از فعالیت آفات انباری و سرعت فساد مواد غذای در انبارها کاست. بدین منظور اثر کشندگی گاز دی اکسید کربن و استون به عنوان مواد تدخینی سازگار با محیط زیست روی سوسک چهار نقطه ای Callosobruchus maculatus از آفات انباری مهم ، مورد بررسی قرار گرفت. زیست سنجی روی حشره کامل سوسک چهار نقطه ای تحت تاثیر گاز دی اکسید کربن و استون به صورت انفرادی و مخلوط هر کدام در 5 دز و سه تکرار، در داخل کپسول های چدنی 51 لیتری آب بندی شده در انبار مورد آزمایش قرار گرفت و در هر مورد، تلفات بعد از 24 ساعت، شمارش شده و نتایج ثبت گردید. در بررسی اثر کشندگی دی اکسید کربن و استون LC50 محاسبه شده برای آفت به ترتیب 419/18 ثانیه (هر ثانیه دی اکسید کربن تزریق شده 0.63 گرم بود) و 260/74 میکرولیتر بر لیتر هوا ثبت گردید. نتایج بررسی اثر اختلاط دز زیر کشنده (LC25) استون و دی اکسید کربن روی حشره مورد نظر نشان داد که میزان مرگ ومیر مخلوط استون و دی اکسید کربن بیشتر از حالت جداگانه بوده و بر هم اثر افزایشی داشته و روی حشرات کامل ، 55% تلفات ایجاد می کند. در ضمن با افزایش دزهای حشره کش های تدخینی میزان تلفات آفات به طور معنی داری افزایش یافت، بنابراین مخلوط این دو فومیگانت می تواند در مدیریت تلفیقی آفات انباری مورد استفاده قرار گیرد.

دی اکسیدکربن، استون، سوسک چهار نقطه ای، فومیگاسیون