پویا طالب نیا - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان،ابهر، ایران
محمد بهرام زاده - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

یکی از حوزه های جالب توجه و کاربردی در علم باستان شناسی، بازسازی راه های باستانی و چکونگی شکل گیری آنها می باشد. نقش آثار معماری مرتبط در کنار این راه ها از مهمترین منابع اطلاعاتی محسوب می شوند. این مقاله بر آن است تا آثار معماری و نقش آنها در شکل دهی راه های باستانی دوره ی اسلامی کردستان را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. برای دست یابی به این مهم از نتایج حاصل از بررسی باستان شناسی منطقه و مطالعه ی آثار معماری شناسایی شده از این بررسی استفاده شده، طی بررسی صورت گرفته در این خصوص 49 اثر معماری که در ایجاد و شکل گیری راه ها و بازشناسی آنها موثر بوده اند و در ادوار مختلف دوره ی اسلامی کاربرد داشته اند معرفی، مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته اند تا نقش، جایگاه و اهمیت هر یک از آنها در راه های دوران اسلامی استان کردستان مشخص شود. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی ، مطالعات اسنادی و تحلیل های فضایی و معماری صورت گرفته تا آثار معماری موثر در خصوص راه های دوره ی اسلامی کردستان شناسایی شوند. با تحلیل داده های معماری مختلف که در ارتباط با راه های مواصلاتی کردستان نقش داشته اند میزان اهمیت آنها در ایجاد و یا رونق این راه ها و همچنین کاربرد این آثار و تاثیرگذاری آنها مورد تحلیل قرار گرفته است. بیشتر آثار احتمالاً مربوط به دوره ی صفوی می باشند و از این نظر می توان به این نکته اشاره نمود که راه های قرون متاخر اسلامی کردستان از رونق بیشتری برخوردار بوده است.

آثار معماری، راه، دوران اسلامی، کردستان