نعیمه انزابی - عضو هیات علمی گروه طراحی صنعتی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

پایداری مبحثی است که طی دهههای اخیر در جوامع بینالمللی مطرح گردیدهاست. افزایش تخریب محیطزیست، ازدیاد مصرف، تغییر در ساختارهای زندگی و بسیاری از عوامل دیگر منجر گردید تا الگویی به نام توسعه پایدار که به دنبال تعادل در سه شاخه محیطزیست، اقتصاد و جامعه میباشد مطرح گردد. این رهیافت جدید بسیاری از حوزهها همچون تولید، صنعت، اقتصاد، سبک زندگی و الگوی مصرف را دچار تغییر و دگرگونی کرد. من جمله برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار حیطه طراحی محصول نیز متاثر گردید. از اینرو در این پژوهش به دنبال شناسایی تغییراتی هستیم که به واسطه ورود مباحث پایداری در حیطه طراحی پدید آمد. چراکه طراحی به عنوان اهرم سازنده محصولات صنعتی که در چگونگی تولید و مصرف آنها نیز نقش مستقیمی دارد، عامل موثری در اثرات زیستمحیطی محصولات است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به انجام میرسد و در نهایت چنین دریافت شد که اولین - تاثیری که در این زمینه قابل توجه بود تغییر نگرش و اولویت از سمت محوریت استفاده از محصولات صنعتی به سمت خدمات بود. این تغییر علاوه بر دگرگون ساختن فرهنگ مصرف، حوزه طراحی را نیز توسعه داد. برای دستیابی به الگوی جدید مصرفی با محوریت خدمات شیوههای طراحی و نوآوری نیز دستخوش تغییر شد. نوآوری مورد نیاز برای طراحی از حالت فردی به نوآوری اجتماعی و سیستمیک تبدیل شده و طراحی از یک پروسه خطی به شبکهای از فعالان که در آن تمامی افراد مرنبط با هم همکاری میکنند تغییر کرد. این تبادلات وظایف و تعریف طراحان را نیز توسعه داد و حوزههای جدیدی را در حیطه وظایف آنان تعریف کرد.

پایداری، توسعه پایدار، طراحی محصول، نوآوری، خدمات