محمد نوری سپهر - استادیار بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی سمنان
اندیشه محمودیان - کارشناس بهداشت محیط شرکت آب و فاضلاب شهری استان سمنان

این مقاله از نوع مروری بوده و سعی دارد با استفاده از منابع علمی و تجارب دیگر کشورها ، دانش مدیریت مواد شیمیایی و پس ماندهای مربوطه را در اختیار کارکنان بنادر و پیمانکاران قرار دهد ، تا از بروز حوادث و سوانح در کشور پیشگیری شود . بدیهی است برای دستیابی به این مهم نیاز به انجام مطالعات وگرد آوری اطلاعات کافی و قابل استفاده با توجه به شرایط بنادر در کشور است . مسائل و سوانحی که معمولا در عملیات ذخیره سازی مواد و پس ماندهای شیمیایی رخ می دهد ، مربوط به ظروف مورد استفاده ، برچسب زنی ظروف ، ت فکیک و یا اختلاط مواد با یکدیگر است . وجود انواع مختلفی از مواد شیمیایی با خواص فیزیکی و شیمیایی مختلف ، احتمال وقوع بر هم کنش بین مواد نا متجانس را فراهم می سازد . در عرصه جمع آوری و انتقال مواد و پس ماندهای شیمیایی باید مسائلی مانند اعلام وجود مواد و ی ا پس ماند شیمیایی ، اختلاط آنها ، نوع وسیله نقل و انتقال ، تجارب و سوابق پیمانکاران مربوطه مورد توجه قرار گیرد . همچنین در عرصه تصفیه باید خصوصیات کمی و کیفی مواد و پس ماندهای شیمیایی ، برهمکنش آنها بر یکدیگر و دقت در انتخاب فرایند های مناسب فیزیکی و شیمیا یی مناسب برای تصفیه مورد توجه قرار گیرد . مسائل و سوانح ناشی از مدیریت غلط مواد و پس ماندهای شیمیایی عبارتند از پاره شدن و شکستن ظروف ، وقوع واکنشهای مختلف بین مواد شیمیایی نامتجانس ، آب شستگی ترکیبات سمی ، انتشار ترکیبات سمی فرار که ممکن است اتفاق افتاد . جابجایی کالاها ، از عمده ترین فعالیت های تجاری است . مواد و پس ماندهای شیمیایی از جمله کالاهایی هستند که چنانچه مدیریتی صحیحی در کلیه مراحل جابجایی ، انبارداری ، بارگیری ، تصفیه و دفع نهایی آنها صورت گیرد ، می توان از بروز حوادث و خسارات مادی و انسانی پیش گیری نمود . لذا آموزش پیمانکارانی که در طی این فرایند دخالت دارند باید در دستور کار مسئولین قرار گیرد و مدیریت انجام این امور فقط به پیمانکارانی واگذار شود که گواهی آموزش داشته و از ابزار و وسایل کافی و استاندارد برخوردارند . بدیهی است با صرف هزینه های لازم در انجام این امر از بروز سوانح پیشگیری می شود .

مدیریت ، مواد و پس ماندهای شیمیایی ، پیشگیری ، سوانح