مجتبی ربیعی وزیری - کارشناس ارشد مکانیک سنگ و عضو انجمن پژوهشگران جوان، دانشگاه شهید باهنر کرمان
سعید کریمی نسب - دانشیار بخش مهندسی معدن، دانشگاه شهید باهنر کرمان
حمیدرضا محمدی - دانشجوی دکتری مکانیکسنگ، دانشگاه شهید باهنر کرمان

مدول تغییر شکل پذیری یکی از پارامترهای ورودی مهم در تحلیل رفتاری توده سنگ می باشد که به آسانی قابل شناسایی واندازه گیری نیست. آزمونهای صحرایی که به طور مستقیم برای تعیین این پارامتر کاربرد دارند زمانبر و هزینه بر هستند ونتایج آنها نیز غالباً از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار نیستند. در نتیجه برخی از کارشناسان روابطی تجربی برای تخمینمقدار این پارامتر پیشنهاد کرده اند. در این روابط تجربی نیز عدم قطعیت هایی وجود دارد اما هزینه کم و زمان بر نبودناستفاده از آنها باعث کاربرد گسترده این روابط شده است. در این مقاله برای کمی کردن عدم قطعیت موجود در محاسباتمربوط به مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ، با استفاده از روش شبیه سازی مونت کارلو اقدام به تخمین این پارامتر براساس برخی از روابط تجربی متداول گردید و با محاسبه ضریب تغییرات مربوط به مدول توده سنگ محاسبه شده توسط هررابطه عدم قطعیت موجود در مدل ریاضی حاکم بر رابطه ارائه شده بررسی شد. نتایج نشان داد که ضریب تغییرات محاسبهشده برای پارامتر مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ توسط هر رابطه تحت تأثیر نوع مدل ریاضی استفاده شده در رابطهمورد نظر قرار دارد، به طوری که روابطی که از نظر مدل ریاضی یکسان هستند در صورت یکسان بودن ورودی ها ضریبتغییرات یکسانی ایجاد می کنند. همچنین ضمن بررسی عملگرهای ریاضی حاکم بر هر رابطه، به بررسی نقش عملگرهایریاضی در تحلیل آماری روابط تجربی محاسبه مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ، پرداخته شد.

شبیه سازی مونت کارلو، ضریب تغییرات، عدم قطعیت، مدول تغییر شکل پذیری توده سنگ