محمدجواد عصاری - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان
حمیدرضا احسانی
سیدقوام الدین عطاری
عبدالمجید آشوری

کفاشی یکی از حرفه های قدیمی است که کماکان افراد زیادی جهت ساخت و نیز تعمیر انواع کفش های فرسوده به آن اشتغال دارند . مهم ترین ریسک سمیت شغلی برای کفاشان در مواجهه با انواع حلال های شیمیائی، در حین عملیات چسب کاری اتفاق افتاده و ارتباط معنی داری بین میزا ن غلظت این ترکیبات با ایجاد مشکلات پزشکی مر بوطه وجود دارد . تولوئن که حدود %51 ترکیب چسب های مورد استفاده در کفاشی را تشکیل می دهد، سبب ایجاد عوارض شناخته شده این حلال بر روی سیستم های اعصاب مرکزی، تنفس، قلب و عروق و کلیه ها می گردد . بنابراین اتخاذ تدابیری جهت حفاظت کفاشان و ارتقاء سطح سلامت آنان ضرورت دارد . هدف این مطالعه اندازه گیری غلظت بخارات تولوئن در هوای کفاشی ها و مقایسه آن با مقادیر مجاز شغلی مربوطه بود . در این مطالعه توصیفی مقطعی، تعداد 30 کارگاه کفاشی تولیدی و تعمیری در سطح شهر همدان به طور تصادفی انتخاب و مواجهه افراد شاغل در آن ها با بخارات تولوئن مورد ارزیابی قرار گرفت . همچنین سایر فاکتورهای موثر در این تحقیق مانند تعداد کفش تولیدی یا تعمیری، نوع و میزان چسب مصرفی و ..... در فرم ویژه ای ثبت گردید . نمونه های هوا مطابق دستورالعمل پیشنهادی NIOSH توسط کربن فعال جمع آوری و پس از بازیافت، توسط دستگاه گاز کروماتوگراف مجهز به دتکتور FID تعیین مقدار شد . میانگین غلظت تولوئن در هوای کفاشی های مورد مطالعه 35/72 ± 38/39 ppm به دست آمد . که غلظت تولوئن در کارگاه های تولیدی ) (50/59 ppm از مقادیر مجاز شغلی ت وصیه شده ACGIH در سال (50 ppm ) 2006 بیشتر و در کارگاه های تعمیری ) (10/05 ppm از مقادیر مجاز مورد مقایسه کمتر بود . همچنین میانگین غلظت تولوئن درکارگاه های تولیدی و تعمیری دارای اختلاف معنی دار بود ). P< 0/05) ارتباط بین غلظت تولوئن با متغیرهای میزان چسب م صرفی، تعداد کفش تولیدی یا تعمیری در روز و وسعت فیزیکی کارگاه نیز معنی دار بود . ) P< 0/05) با توجه به بالا بودن غلظت تولوئن کارگاه های تولیدی از حدود مجاز شغلی، استفاده از سیستم های تهویه کارآمد و نیز ماسک حفاظتی می تواند در ارتقای سطح سلامت کفاشان مفید باش د . این مطالعه همچنین بر انجام بررسی ارتباط بین سطوح تولوئن هوای کارگاه های کفاشی و شاخص های یبولوژیکی تماس این ترکیب به عنوان یک روش پایش بیولوژیک در پیشگیری اولیه از بروز بیماری شغلی در شاغلین این حرفه تاکید دارد .

آلاینده های هوا ناشی از کار ، تماس شغلی ، حلال ها ، چسبنده ها