امیرحسن جعفری ورامینی
محمدهادی حیدرزاده
سعید مطهری
هاشم خوشنام

بشر از همان ابتدای پیدایش جوامع سعی کرده است در پاسخ به نیازهای طبیعی و فطری خویش محیط اطراف را تحت کنترل خود درآورد . در حال حاضر نیز شهرها به عنوان نقاط جذب پارامترهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در توسعه کشورها مطرح هستند . اجرای پروژه های بزرگ و کوچک مقیاس و جذب مهاجران روستایی و یا جابجایی مهاجرین از یک نقطه به نقطه دیگر در شهرها سبب افزایش نیازهای شهروندان و کمبود زمینهای شهری نیز موجب انحراف از طرحهای شهری شده است و در نتیجه منجر به گسترش و افزایش شدت فشارهای وارده بر محیط زیست و بروز انواع آلودگی های محیط زیستی، تخریب منابع و کاهش فضاهای طبیعی و در پی آن افزایش انتظارات شهروندان از مدیران و برنامه ریزان شهری در کلان شهرها شده است . در این راستا، ارزیابی اثرات محیط زیستی با هدف شناسایی و پیش بینی اثرات یک پروژه عمرانی بر رفاه و سلامت انسان ها و همچنین محیط زیست مطرح و جایگاه قانونی ویژه ای در کشورهای مختلف جهان یافته است . بنابراین اطمینان ازصحت و دقت نتایج حاصل از ارزیابی اثرات پروژه های شهری به دلیل حساسیت اکوسیستمهای شهری و رابطه نزدیک آنها با سلامت و رفاه مردم ضروری است . ولی روشهای معمول در ارزیابی اثرات محیط زیست به دلیل تعدد عوامل وابسته و غیر وابسته ای که باید در نظر گرفته شوند علاوه بر نیاز به صرف زمان زیاد برای انجام پروژه از دقت مناسبی در محیط های شهری برخوردار نبوده و به دلیل پویایی و دامنه بسیار فشرده و به هم پیوسته تغییرات در اکوسیستمهای شهری، استفاده از ابزارها و یا سیستمهای حمایتی که توانایی برقراری ارتباط بین حجم بالایی از اطلاعات مکانی و داده های توصیفی را داشته باشند و قادر به تجزیه و تحلیل داده های پیچیده و ارائه چند گزینه برای یک برنامه در کمترین زمان با دقت مناسبی باشند، ضروری است . سنجش از دور، فوتوگرامتری و GIS از کارآمدترین ابزارهایی هستند که ارائه کننده نتایج قابل اطمینان و اجرایی و تجزیه و تحلیلهای متعدد، حتی در موقعیت های پیچیده می باشند . علاوه بر این به دلیل پیچیدگی و پویایی داده ها در محیط های شهری استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، ما را در بروز رسانی داده ها یاری می نماید . در این مقاله سعی شده است با بررسی تواناییهای GIS و نیازهای EIA قابلیتهای کاربردی استفاده از GIS در ارزیابی اثرات محیط زیستی در پروژه های عمرانی شهری شناسایی و مورد بررسی قرار گیرد

ارزیابی اثرات محیط زیست، سامانه اطلاعات جغرافیایی، پروژه های عمرانی، مدیریت شهری