محمد امیریان مجرد - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
محمدرضا حسندخت - استادیار دانشگاه تهران
سیدعلی طباطبائی - استادیار و عضو هیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان یزد
وحید عبدوسی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

شلغم یکی از سبزی های ریشه ای مهم تیره چلیپائیان است و تنوع زیادی در ایران دارد. این گیاه مهم ریشه ای به دلیل داشتن خواص دارویی و غذایی متعدد در دنیا مورد توجه است و ایران یکی از مراکز مهم پراکنش و کشت و کار آن به شمار میرود. در این مطالعه برای ارزیابی تنوع ژنتیکی 10 توده شلغم استان های یزد و خراسان، از نشانگرهای مولکولی RAPD استفاده گردید. از 53 آغازگر مورد استفاده، 15 آغازگر نوارهای واضحی تولید کردند. در نهایت 73 نوار به عنوان نشانگر معرفی شدند که محدودهای بین 200 الی 2800 جفت باز را شامل میشد. بیشترین تعداد قطعه تکثیر شده ( 9 باند) مربوط به آغازگر rapd1 0 متغیر بود. میانگین چند شکلی 80/89 درصد و فاصله ژنتیکی بین توده ها از 0/33 تا 0/76 متغیر بود. تجزیه کلاستر نمونه ها بر اساس نوارهای چند شکل با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA انجام گرفت که ده توده به پنج دسته اصلی در دندروگرام تقسیم شدند، که توده های ملک آباد مشهد و علی آباد یزد دورترین فاصله ژنتیکی را داشتند. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد r=0/91 بدست آمد که برازش مناسب دندروگرام به ماتریس تشابه را نشان داد. نتایج نشان داد آنالیز RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی توده های شلغم مورد مطالعه ابزار مناسبی است.

RAPD ، شلغم، تنوع ژنتیکی، نشانگر مولکولی