بایزید گلابی - عضو هیئت علمی گروه معماری، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد، ایران
یوسف حمه جانی - عضو هیئت علمی گروه معماری، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی مهاباد، ایران
قادر بایزیدی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه معماری، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ایران
ارسلان طهماسبی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه معماری، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، ایران

فضاهای زیستی در هر منطقه، تحت تدثیر بنیان های ارزشی و خاستگاه های فرهنگی، محیطی، اجتماعی، تاریخی آن منطقه شکل گرفته است. بی تردید اولین خاطرات و تجارب انسان در خانه بوجود می آید که نقش مؤثری در جهان بینی انسان و جوامع انسانی دارد. عدم توجه به انسان، ارزش ها، شیوه زندگی، خواسته ها و تجارب او در طراحی مسکن امروز و روی آوردن به معماری وارداتی، کمرنگ شدن کیفیت سکونت، حیات، سرزندگی، تحرک، حس تعلق و هویت را به همراه داشته است. این پژوهش به شناسایی و تحلیل عناصر شکل دهنده مسکن سنتی مناطق کردنشین ایران می پردازد. این نحوه سکونت مانند سایر مناطق ایران، همساز با شرایط ارزشی، محیطی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شکل گرفته است. بر اساس جنین هدفی این تحقیق از نوع بنیادی و بر ماهیت و روش تحقیق کیفی استوار است. تحقیق با چنین روشی به بازشناسی لایه های متعدد مفهوم خانه که بیانگر تنوع نیازهای انسانی در لایه های اجتماعی- فرهنگی، زبان شناسانه، تاریخی، پدیدار شناختی، و روان شناختی است، می پردازد و با دیدگاهی کل نگر تصاویر موجود از خانه را بررسی و در الگوی فرهنگی جامع جمع و ارائه کرده است. پژوهش حاضر، با رویکرد معناگرا و نگرش فرهنگی- اجتماعیف در طلب شناخت ویژگی ها و تشخیص عوامل مؤثر و مرتبط با طراحی خانه برای یک فرد کرد بر اساس نیازهای همه دوره های زندگی اوست. روش انجام تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش توصیفی- تحلیلی و روش تفسیری- تاریخی و روش افتراق معنایی به منظور سنجش تداعی مفاهیم با چهار مفهوم محرک (خانه، ارزش های انسانی، هویت، معنا) به شیوه تحلیل عبارت و تحلیل معنایی است که با مطالعه منابع اسنادی، حضور در بافت مناطق و صحبت با ساکنان بافت صورت گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش، مشخصات اجتماعی و معنایی گونه های فضایی مختلف خانه های مناطق کردنشین را در قالب جداول، تصاویر و نقشه ها نشان می دهد تا در نهایت بر مبنای نتایج بدست امده بتوان زمینه را برای ارائه راهکارهای طراحی مسکن امروز متناسب با نیازهای جدید و بر اساس ارزش های انسانی فراهم کرد.

خانه، ارزش های انسانی، فرهنگ، پایداری، معنا