شاهپور غیبی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، دانشکده معماری
منصور نیکپور - استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، دانشکده معماری

پدافند غیرعامل راهکاری برای افزایش کیفیت زندگی در هنگامی است که دشمن درونی یا بیرونی در پی آزار رسانی و شکستن پایداری مردم است. دانایان شهرسازی ایران زمین، برای کاستن از این آزارها راهکارهایی اندیشیده اند که امروزه به آن نام پدافند غیرعامل داده اند. پدافند غیرعامل در اغلب خانه های امروزی کمتر رعایت شده و از اهمیت آن کاسته شده است. مهمترین عامل در ایجاد آسایش برای افراد جامعه داشتن احساس امنیت در فضای شخصی است، که این مهم از طریق رعایت اصول پدافند غیرعامل به دست می آید. عدم توجه به این موضوع احساس امنیت را از بین می برد. در معماری سنتی ایران راهکارهایی مورد استفاده قرار می گرفته که مطابق با اصول پدافند غیرعامل بوده است. هدف این تحقیق بازشناسی راهکارهای معمارانه و شهرسازانه ای است که با اصول پدافند غیرعامل در ارتباط می باشد. این بازشناسی از طریق مشاهده ومطالعه منابع مختلف در این زمینه صورت می پذیرد. خانه های سنتی با استفاده از ابزارها و راهکارهای هوشمندانه ای با اصول پدافند غیرعامل مطابقت دارند. راهکارهای معماری در حالی می توانند باعث ایجاد احساس امنیت شوند که با اصول پدافند غیرعامل مطابقت داشته باشند. نتیجه این بازشناسی شناخت الگوهایی است که می توانند برای طراحی و بهسازی فضای شهر معاصر توسط معماران مورد استفاده قرار گیرند.

پدافند غیرعامل، پایداری، امنیت، محله