عباس پارسائی - دانشجوی دکتری مهندسی سازه های آبی دانشگاه لرستان
امیر حمزه حقی آبی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان

فرایند پخش آلودگی در رودخانه ها بسیار پیچیده است. یکی از پارامترهای بسیار مهم در شبیه سازی انتقال آلودگی در رودخانه ها ضریب پخشیدگی می باشد. معادله حاکم بر انتقال آلودگی در آبراهه ها معادله انتقال پخش (ADE) می باشد. در توسعه مدل های عددی جهت شبیه سازی انتقال آلودگی در مجاری روباز علاوه بر حل عددی معادله حاکم ADE نیاز به محاسبه ضریب پخشیدگی نیز می باشد. هرچقدر دقت پیش بینی و محاسبه این پارامتر بیشتر باشد دقت مدل های عددی نیز بیشتر می شود و به دنبال آن برنامه ریزی برای مدیریت بهینه بهره برداری از منابع آب با دقت بیشتری صورت می گیرد. روش های فراوانی برای محاسبه ضریب پخشیدگی وجود دارد از جمله روش های تجربی، تحلیلی و ریاضی . نتایج همه این روشها بخاطر اینکه از عواملی که به طور غیر مستقیم در پدیده انتشار آلودگی تاثیر دارند استفاده می نمایند همواره از عدم قطعیت هایی برخوردار می باشند به همین خاطر نیاز به واسنجی با دادهای مشاهداتی و یا روابطی که ضریب پخشیدگی را از پروفیل غظت مشاهداتی اندازه گیری شده محاسبه می نمایند مانند روش گشتاور می باشد در این تحقیق از روش گشتاور برای محاسبه ضریب پخش استفاده شده و در ادامه به بررسی دقت روابط تجربی ارائه شده برای تخمین ضریب پخشیدگی پرداخته شده ازمیان روابط تجربی رابطه هایی که توسط فیشر و لی و هانگ به ترتیب با داشتن بیشترین دقت (R²=0.91 و R²=0.89) برای محاسبه ضریب پخشیدگی مناسب شناخته شده اند.

ضریب پخش آلودگی، معادلات تجربی، معادله انتقال پخش، روش گشتاورها