احسان رشیدی پور - کارشناسی ارشد عمران-سازه های هیدرولیکی و دبیر آموزش و پرورش
یوسف حسن زاده - استاد تمام مکانیک سیالات،دانشگاه تبریز
بابک لشکرآرا - استادیار عمران،دانشگاه جندی شاپور دزفول
رزمیار رادمهر - کارشناسی ارشد عمران-سازه های هیدرولیکی و کارشناس مهندسین مشاور مهاب قدس

پدیده های فرسایش و رسوبگذاری اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و زندگی انسان دارند. اثر اساسی رسوبگذاری در مخزن یک سد بر کاهش ظرفیت ذخیره ای مخزن ظاهر می گردد و فقط آن مقدار از ذخیره سدها در بالای حجم مرده رسوبات بعنوان ذخیره مفید تلقی می شود. عدم اطلاع از وضعیت رسوبگذاری در خزن سد و پیش بینی روشهای کنترل آن، موجب کاهش عمر مفید سد و اتلاف سرمایه های عظیم ملی می گردد. امروزه یکی از ابزارهای مهم جت بررسی روند رسوبگذاری در مخازن سدها و رودخانه ها استفاده از مدل های ریاضی مبتنی بر تحلیل معادلات حام بر پدیده های موثر در انتقال، توزیع، ته نشینی و آبشستگی رسوب بنا شده اند. منابع آب و خاک حوضه آبریز رودخانه کرخه بخش قابل توجهی از منابع طبیعی کشور را داراست و با سطحی در حدود 49000 کیلومتر مربع دارای بزرگترین حوضه آبریز در میان رودخانه های ایران است. قبل از احداث این سد سیلابهای مخرب هر ساله خسارات بسیاری بر مناطق پایین دست و زمین های کشاورزی وارد می کرد. در این تحقیق با استفاده از مدل عددی CCHE2D به شبیه سازی مخزن سد کرخه برای دو دوره 30 و 60 ساله پرداخته شد که الگوی رسوبگذاری قابل قبولی بدست آورد. از نتایج پیداست در بالان دست مواد درشت دانه رسوب کرده اند و هرچه به سمت پایین دست پیش می رفت بافت بستر، ریز دانه تر می گردد. همچنین نتایج گرافیکی رسوب گذاری قابل توجهی را در کناره ها و گودی ها که توسط جریان های گردابه ای ایجاد می گردد. نشان می دهد که به خوبی با واقعیت تطابق دارد.

مدل عددی، سد، مخزن، رسوب گذاری