مهدی حمزه نژاد - استادیار، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
الهه نظافت - مربی، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد

در پنجاه سال اخیر تحقیقات متعددی برای تعریف شاخصه های معماری و شهرسازی اسلامی صورت گرفته است، تعدادی از یافته های این پژوهش ها بصورت مبانی نظری و تئوریک در این حوزه بیان گردیده است و برخی از آنها هم تا حدودی مورد اجرا و بهره برداری واقع شده اند. این تحقیق بر اساس احساس خلاء ناشی از مطالعات اولیه، به بررسی شاخصه های محله معاصر از بعد امکان تحقق بهتر اصول دین می پردازد، تا بتواند چنین محله ای ظرف مطلوبی را برای تحقق آموزه های اسلامی در محیط های زندگی معاصر فراهم آورد، چراکه هر یک از این اصول یک گزاره و موضوع اصلی برای اثرگذاری در حیطه گفتاری و رفتاری انسان بوده و از جمله اصلی ترین عناصر در تشکیل سبک زندگی دینی هستند. در واقع، هدف این پژوهش، تنظیم شاخصه هایی در حوزه بینش و مفاهیم دینی اسلامی است، تا بتواند در طراحی و سنجش طرح های مربوط به این حوزه کارگشا باشد. به این منظور با روشی تحلیلی استدلالی به بررسی اصول اسلامی توجه و روش های تحقق بخش آنها استخراج و به تبیین راهکارها و الگوهای رفتاری پرداخته شده است که بسترساز شاخص های معماری و شهرسازی اسلامی می باشد و در نهایت، نتایج پژوهش در شش محور؛ مسجد محوری، طبیعت گرایی، ارتباط شهر و محله با گورستان، تعظیم شعائر ولایی، تعادل محوری و بوم گرایی، بیان گردیده است

بینش اسلامی ، اصول دین ، سبک زندگی دینی ، الگوی اعتقادی ، شاخص معماری