سعیده نکوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان
منصوره طاهباز - دانشیار دانشکده معماری و هنر دانشگاه شهید بهشتی
مهدی اخترکاوان - عضو هیئت علمی دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان

مقاله حاضر، بر اساس مطالعات میدانی و با هدف شناسایی شگردهای معماری به کار رفته در مجموعه ملک بازار اصفهان به عنوان اصول طراحی بازارهای همساز با اقلیم گرموخشک، انجام شده است. تعیین میزان موفقیت این راهکارها جهت ایجاد شرایط اقلیمی مناسب و رسیدن به آسایش حرارتی و اقامت طولانی کاربران این فضا، محصول این مقاله است. در این پژوهش، ابتدا داده- های برداشت شده در تیمچه، سرا و بهاربند ملک به عنوان نمونههای فضای باز و بسته در بازار ، در روز 77 ماه شهریور 31 در سه زمان صبح 3319 ، بعد از ظهر 73319 و عصر 71319 ارزیابی و مقایسه شده است. دادههای میدانی توسط دستگاههای هواشناسی سیار و ثابت Hot Wire ، WBGT و Data Logger که قادر به برداشت آمار دما، رطوبت و باد است، گردآوری و سپس با انتقال دادهها به ابزار Thermal Comfort Tool for ASHRAE 55 CBE ، میزان انطباق شرایط اقلیمی در هر فضا با استاندارد ASHRAE55 سنجیده و نتایج این انطباق و میزان شرایط آسایش فضاها بر اساس این استاندارد، بر روی نمودار سایکرومتریک ارائه شد. در انتها مقایسه این نتایج با دادههای بلند مدت و کوتاه مدت ایستگاه هواشناسی اصفهان نشان داد که راهکارهای معماری به کار رفته در هر فضا به عنوان اصول طراحی همساز با اقلیم گرم و خشک، از جمله افزایش ارتفاع تیمچه و استفاده از نورگیر سقفی و بازشوهای متعدد در سقف آن، جهتگیری مناسب مجموعه و سلسله مرتب قرارگیری فضاها نسبت به هم، وجود رواق و سایهبانهای موقت و حضور حوض در قسمت میانی فضاها، وضعیت اقلیم خرد را نسبت به اقلیم محلی، اقلیم کوتاه مدت و اقلیم بلندمدت شهر تا میزان رسیدن به شرایط آسایش حرارتی تعدیل کرده است.

بازار اصفهان، تیمچه، سرا و بهاربند ملک ، اقلیم گرم و خشک ، عملکرد اقلیمی ، آسایش حرارتی