نادر عباسی - استادیار، کرج - موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
رضا بهراملو - مربی پژوهشی ، همدان - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی
علیرضا مامن پور - مربی پژوهشی ، اصفهان - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی

احداث شبکه های آبیاری و زهکشی بعنوان یکی از راهکارهای اساسی برای استفاده بهینه از منابع ابکشور مد نظر بوده و در این راستا تاکنون حدود 1/3 میلیون هکتار یعنی 3 درصد از اراضی قابل کشتکشور مجهز به شبکه های مدرن آبیاری و زهکشی گردیده است. بدین ترتیب علیرغم اینکه هنوز پتانسیل زیادی در توسعه کمی این گونه شبکه ها وجود دارد. مطالعات انجام شده نشان داده اند که اکثر شبکه های احداث شده و در حال بهره برداری با مسائل و نارسائی های عدیده ای مواجه می باشند.لذا ارزیابی وضعیت بهره برداری وعملکرد شبکه های آبیاری به منظور شناخت مشکلات و ارائه راهکارهای اصلاحی امری ضروری می باشد. تحقیق حاضر در این راستا و به منظور بررسی وضعیت بهره برداریو عملکرد فنی سه مورد از شبکه های آبیاری و زهکشی ایران انجام گردید. روش تحقیق در این مطالعه مبتنی بر بررسی اسناد ومدارک مربوط به طراحی و اجرا، انجام بازدیدهای محلی، مصاحبه یا مسئولین و بهره برداران انجام آزمایشهای صحرائی و آزمایشگاهی بوده است. نتایج حاصل از مجموعه بررسی ها و آزمایشهای انجام شده نشان دادند مشکلات موجود در شبکه های مورد بررسی بسیار متنوع بوده که از عمده ترین موارد انها می توان به تخریب پوشش کانال عملکرد نامناسب سازه های هیدرولیکی تجمع رسوب، در داخل و نهایتا پایین بودن راندمان شبکه ها اشاره نمود. همچنین مشخص گردید که نارسائی های موجود درشبکه های ابیاری عمدتا معلول عوامل مختلفی نظیر مسائل مربوط به طراحی و اجرا، شرایط ژئوتکنیکی بستر سازه ها، مدیریت بهره برداری و نگهداری مسائل اجتماعی می باشند.

شبکه آبیاری ، راندمان انتقال ، کانال ، مشکلات فنی