محسن میهن دوست - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
یاور احمدی - مدرس مدعو، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند
محمدعلی کرم بیگی - دانشجوی دکتری مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

امروزه نفت و گاز به عنوان حیاتی ترین نیاز سوختی جوامع انسانی به شمار می آیند. حال آنکه با در نظر گرفتنمحدودیت منابع نفتی و گازی و توانایی محدود بشر در اکتشاف و تولید از منابع هیدروکربوری، نیاز به توسعه فناوریهایجدید در جهت ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز احساس می شود. در این میان فناوری جدید و منحصر بهفرد نانو اینظرفیت و پتانسیل را دارد که تغییرات چشمگیری را در حوزههای متنوع نفت و گاز ایجاد نماید. در ابتدا به اختصارروشهای مرسوم تولید و استخراج و ازدیاد برداشت مورد بررسی قرار می گیرد و در هر زمینه نیز جنبه های بهبود هر روشتوسط فناوری نانو شرح داده می شود. این امر بدان معنی است که مشکلات موجود در صنعت نفت و گاز را می توان بااستفاده از فناوری نانو که نگرشی نوین در چینش، ساختار و بهبود خواص ماده است تا حد زیادی مرتفع نمود. هدف از اینمقاله تاثیرات و عملکرد فناوری نانو بر روی عملیات ازدیاد برداشت از مخازن نفت و گاز در چهار بخش اصلی استفاده از نانوسیال ها، نانو ذرات، نانو سورفکتانت ها و هیدروژل های نانو کامپوزیتی می باشد. نانو سیالات موجب تغییر ترشوندگی، کاهشنیروی کششی و استحکام ماسه میشوند. از کاربردهای نانو ذرات نیز میتوان به تسهیل جدایش نفت و گاز در داخل مخزنو استفاده از نانو ردیابها در داخل سنگ مخزن اشاره نمود. نانو سورفکتانت ها نیز باعث کاهش کشش سطحی، تصحیحترشوندگی،کاهش ویسکوزیته نفت و کاهش فشار موئینگی در ناحیه شکست مخزن می شوند. هیدروژل های کامپوزیتیپلیمرهای سه بعدی آبدوستی هستند که در تماس با آب متورم شده ولی حل نمی شوند و این نوع پلیمرها به دلیلویسکوزیته مشابه با آب با پمپ های معمولی قابل تزریق به مخازن هستند و عمق نفوذ این نوع ژلها به علت تشابهساختاری با آب بیش از سیمان است. پس از بررسی نتایج حاصل از این آزمایش ها می توان میزان برداشت سیال درجا درمخازن را تا حد زیادی بهبود بخشید.

فناوری نانو، سنگ مخزن، ترشوندگی، فشار موئینگی، ناحیه شکست مخزن