رضا حسینی - کارشناس ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان
محمدرضا پودینه - دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

سفره های آب زیرزمینی یکی از مهمترین ذخایر آبی است که در چند سال اخیر با برداشت در بسیاری از مناطق همراه بوده است. در این شرایط به نظر می رسد مهمترین راه حل این مسئله، مدیریت شایسته برداشت اب های زیرزمینی است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، مدیریت بهره برداری آب های زیرزمینی و کاهش پیامدهای زیست محیطی- انسانی آن در بخش جلگه رخ تربت حیدریه می باشد. چرا که در سال های اخیر به علت بروز خشکسالی و روبرو شدن با کمبود آب، به برداشت بی رویه ی آب های زیرزمینی و اضافه بر توان محیط در این منطقه پرداخته شده است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مشاهدات میدانی و مصاحبه می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد برداشت بی رویه از سفرهای اب زیرزمینی در منطقه، پیامدهایی همچون تغییر کیفیت آب زیرزمینی، افزایش آسیب پذیری دشت نسبت به خشکسالی، نشست زمین، از بین رفتن اکوسیستم منطقه، خشک شدن باغات و مزارع بر اثر کمبود آب، مهاجرت بسیاری از ساکنین و ... را به دنبال داشته است. بنابراین چنانچه اقدامات جدی و مؤثری در زمینه مدیریت برداشت این سفرهای زیرزمینی صورت نگیرد، در آینده این منطقه نه تنها با تشدید این پیامدها، بلکه با مشکلات اقتصادی و اجتماعی بیشتری نیز مواجه خواهد شد. در ادامه پیشنهادات اجرایی نیز ارائه شده است.

آب های زیرزمینی، برداشت بی رویه، افت سطح آب، نشست زمین، مدیریت بهره برداری