سوده مقصودی - عضو هیئت علمی بخش علوم اجتماعی دانشگاه شهید باهنر کرمان
پریما تفریحی - کارشناسی علوم اجتماعی دانشگاه شهید باهنر کرمان
پژمان شیرمردی - کارشناس ارشد مطالعات زنان و خانواده دانشگاه شهید باهنر کرمان

پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی و بخوانیم در سه پایه (سوم، چهارم، پنجم) ابتدایی در سال تحصیلی (92-91) پرداخته است. با توجه به این که کتابهای درسی نقش مهمی در یادگیری دانش آموزان در هر نظام آموزشی از جمله ایران دارد و آموزش رفتار شهروندی می تواند اعضایی فعال و سالم به جامعه تحویل دهد، هدف این پژوهش بررسی و مشخص کردن میزان مؤلفه های شهروندی و انواع آن در کتابهای مذکور می باشد. روش این پژوهش توصیفی و تکنیک تحقیق، تحلیل محتوا از نوع کمی است. معیار توصیف، آموزش شهروندی و واحد ثبت نیز مفاهیم می باشد. با تلفیق دیدگاه های مختلف از چهارچوب نظری بهره گرفته شده که آموزش رفتار شهروندی را در سه مقوله دانش مدنی، مهارت های مدنی و منش و فضیلت مدنی بررسی می کند. جامعه آماری این پژوهش کتابهای درسی اجتماعی و بخوانیم سال های سوم چهارم و پنجم ابتدایی است. یافته ها نشان می دهند که محتوای کتاب های بخوانیم و اجتماعی به آموزش مهارت مدنی بیشتر توجه دارند و هویت جنسی در این کتاب ها کمترین درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین یافته ها نشان داده اند که ایران در مقایسه با سایر کشورها در طیف آموزش حداقلی قرار می گیرد که شامل دانش و فهم کافی از تاریخ و ساختار و فرآیندهای ملی، حکومت و زندگی سیاسی برای دانش آموزان می شود و مهارت ها، منش و فضیلت چندان مورد توجه قرار نمی گیرد.

آموزش شهروندی، کتابهای درسی، تحلیل محتوا، مقطع دبستان