معصومه فراستی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ابیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب دان
هادی معاضد - استادیار گروه آبیاری و زهکشی دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چم

رودخانه ها به عنوان تامینکننده منبع آب شیرین برای مصارف شرب، کشاورزی وصنعتی از دیرباز مورد توجه بشر بوده و همواره سد وبندهایی جهت ذخیره آب بر روی انها احداث شده است. گاهی اوقات وضعیت زمین شناسی یا تبخیر زیاد در اثر سطح وسیع مخزن، باعث نامطلوب شدن کیفیت آب از نظر شوری می شود. مصرف آب با شوری زیاد علاو ه بر کاهش محصول، خصوصیات فیزیکی خاک را نیز از بین برده که نتیجه آن بایر شدن اراضی است. از انجاییکه هدف اصلی طرح سد مخزنی کرخه تامین آب زراعی است، در این تحقیق تغییرات فصلی شوری آب رودخانه کرخه در دو ایستگاه هیدرومتری جلوگیر (قبل از مخزن سد) و پای پل (بعد ازمخزن) بهصورت مکانی و زمانی قبل و بعد از آبگیری (شروع آبگیری در سال 1379) در طول سالهای (84-1374) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با در نظر گرفتن اطلاعات ماهانه با استفاده از دیاگرام ویلکوکس کلاس شوری و نسبت جذب سدیم تعیین گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که در ایستگاه جلوگیر تغییرات میزان شوری تنها تحت تاثیر میزان بارندگی می باشد. در ایستگاه پای پل قبل از ابگیری کیفیت آب نا مناسب بوده (میزان Nacl و EC بالا) و محدوده تغییرات شوری در فصول مختلف زیادبوده است. پس از احداث سد مخزنی به علت حجم زیاد مخزن سد، شوری آب کنترل شده و تبخیر از سطح مخزن تاثیری بر افزایش شوری نداشته است. بنابراین، تغییرات فصلی بسیار ناچیز شده و کیفیت آب بهبود یافته است. لازم به ذکر است که در سال ابی (79-1378) به دلیل خشکسالی هر دو ایستگاه دارای میزان شوری بالایی بوده اند.

رودخانه کرخه ، شوری ، کیفیت آب ، طبقه بندی ویلکوکس