داود نیک نژاد - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

از مهمترین مسائل عمده که امروزه توجه جهانیان رابه خود جلب کرد مسئله بحران و کمبود آب است بنابراین باید از منابع آب که منشا اصلی آن نزولات آسمانی است در حد بهینه و با راندمان بالا استفاده شود. و در زمینهایی که نفوذ آب در انها خیلی پایین می باشد و شدت تبخیر از میزان نفوذ بیشتر است مقدار زیادی از آب بدون استفاده و ذخیره سازی از دست می رود. درصورتیکه بتوانیم آب ذخیره شده در استخرهای نفوذ را در مدت زمان کوتاهی به ابهای زیر زمینی منتقل نماییم تلفات تبخیر به نحو چشمیگری کاهش یافته و از آب ذخیره شده در زیر زمین در مواقع لازم و در فصول خشک می توان استفاده نمود. یکی از راههای پاسخگویی به مشکل مذکور استفاده از تکنولوژی الکتروسینتیک است که با بهره گیری از انرژی الکتریکی جریان مستقیم و ایجاد میدان الکتریکی بین سطح آب زیر زمینی و آب موجود در استخرهای ذخیره، امکان پیوستن آب را به ابهای زیر زمینی در مدت زمان اندک فراهم می نماید. برای این منظوور از استوانه ای به قطر 25 و ارتفاع 120 سانتیمتر از جنس پلکسی گلس استفاده گردید که در قسمت پایین آن یک خروجی تعبیه شده بود. در داخل این استوانه ابتدا به ضخامت 20 سانتیمتر شن و ماسه بعنوان فیلتر یا لایه نفوذپذیر ریخته و روی آن یک شبکه توری فلزی تحت عنوان کاتد (-) قرار داده شد سپس بر روی کاتد به ضخامت 50 سانتیمتر خاک رس ریخته و تا حد، امکان متراکم گردید. بطوریکه نسبت به آب کم نفوذ یا غیر قابل نفوذ گردد. در قسمت فوقانی خاک یک میلگرد مقاوم فولادی به قطر 2 و طول 10 سانتی متر تحت عنوان آند (+) بطور قائم قرار داده شد و بر روی خاک به عمق 40 سانتیمتر آب اضافه گردید. بعد از گذشت 24 ساعت افت سطح آب را جبران نموده و جریان الکتریکی مستقیم از طریق منبع تغذیه در سیستم برقرار گردید. در مرحله اول آزمایش که با ولتاژ 5 ولت صورت گرفت آب موجود در سطح خاک در مدت 4 ساعت از طریق زهکش انتهایی استوانه تخلیه گردید، در حالیکه از گزینه شاهد که به آن جریان الکتریکی اعمال نشده بود در مدت زمان مذکور هیچگونه ابی خارج نشد. آزمایش با ولتاژ های 5، 10، 15 و 20 ولت انجام شد. نتیجه اینکه اعمال جریان الکتریکی مستقیم باعث افزایش نفوذپذیری و اینکه هرچه مقدار انرژی الکتریکی افزایش یابد شدت نفوذ نیز افزایش یافته و به همان نسبت مدت زمان تخلیه آب روی خاک کاهش می یابد.

تبخیر ، آب زیر زمینی ، الکتروسینتیک ، نفوذ پذیری ، جریان الکتریکی