پویا دولابی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.
زهره شاعری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران.

در یک قرن اخیر، برای رفع بحران ارتباط انسان با طبیعت و خسارات ناشی از آن، راهکارهای گوناگون با رویکردهای متفاوت ارائه شده است این در حالی است طبیعت عنصری حائز اهمیت و واجد جایگاهی مهم در هویت و فرهنگ ایرانی-اسلامی است، به گونه ای که در جهان بینی جوامع سنتی ما از عنصری که خود خداوند یا جزیی از خداوند به شما می رفته است، عناصر مشترک طبیعت در می باشد. « حکمت خالده » شکل دهی معماری سنتی ما بیشترین قرابت با محیط اطراف خود را دارد. که متاثر از ایدوئولوژی ما با عنوان خانه ها و عمارت های تاریخی بوشهر نمونه کاملی از معماری است که به طور کامل متناسب با اقلیم و محیط اطراف شکل گرفته است.در این پژوهش سعی شده است که با معرفی عناصر معماری عمارت های بوشهر، هماهنگی و تعامل آنها با اقلیم و نحوه سازگاری آنها باطبیعت مورد تحلیل قرار گیرد و در نهایت به عنوان راهکاری به صرفه برای طراحی های بعدی و مدرن در این منطقه ، شناخته شده و به کار گرفته شود. چهارچوب روش تحقیق، راهبردی ترکیبی است که در ابتدا برای شناخت از مطالعات تفسیری، در مرحله تحلیل ونتیجه گیری از روش تحلیلی استفاده شده است. ابزارهای تحقیق نیز روش مطالعات اسنادی و برداشت میدانی بوده است. و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تصاویر استفاده شده است. پژوهش به طور خلاصه به بررسی عناصر شکل دهنده بافت تاریخی بوشهر و دلایل وجودی آن پرداخته و بدیهی است کنکاش بیشتر در هر عنصر می تواند به صورت یافته های دقیق تر و گسترده تری ارائه گردد نتیجه نهایی حاکی از این است که این عناصر در عین رابطه ای دوستانه ای که با محیط زیست و شیوه زندگی، شرایط فرهنگی و اقتصادی مردمان این ناحیه دارند بگونه ای سامان یافته اند که محیط مطبوع و مساعد را برای زندگی انسانی فراهم می آورند.که این ارتباط با طبیعت را می توان ریشه در حکمت خالده دانست.

حکمت خالده، سازگاری با طبیعت، هویت، معماری ایرانی - اسلامی، بافت سنتی بوشهر