مهرداد احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- محیطزیست دانشگاه امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)
تقی عبادی - استادیار گروه محیطزیست، دانشکده عمران-محیطزیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلیتکنیک تهران)
سپیده طاهری - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران- محیطزیست دانشگاه امیرکبیر(پلی تکنیک تهران)

سورفکتانتها دارای یک سر آبدوست و یک دم آبگریز هستند. سر آبدوست با مولکولهای آب و سرآبگریز با مولکولهای آلایندههای آبگریز پیوند برقرار میکنند. با افزایش غلظت سورفکتانت در فازمحلول به یک غلظت بحرانی میرسیم که پس از آن تنشهای سطحی کاهش چشمگیری نخواهد داشت، به این غلظت، غلظت آستانه سورفکتانت میگویند. فلزات سنگین دارای بار مثبت هستند و برای جذبشانبه یک محیط آنیونی نیاز است. به این منظور از عاملهای کیلیت کننده، لیگاندها و سورفکتانتهای آنیونی استفاده میکنند. عاملهای کیلیت کننده از طریق ایجاد کامپلکس فلزات سنگین را از محیطخاک جدا میکنند. در یک پژوهش انجام شده در هنگکنگ توسط ژانگ و همکاران، خاک آلوده بهسرب و گازوئیل مورد پاکسازی قرار گرفت، 97 درصد از سرب توسط ادتا و 42 درصد از گازوئیل توسط سورفکتانت آنیونی اسدیاس از خاک حذف شدند. ادتا و اسدیاس چند مرحله احیاء شدند، پس از احیاء راندمان حذف سرب به 90 درصد و گازوئیل به 40 درصد کاهش یافتند. در پژوهشی دیگر که درکانادا توسط ماریشین انجام شده است، از ترکیب سورفکتانت غیر یونی تریتونایکس 100 یا اسدیاس با لیگاندهای یودید و اسسیان جهت حذف فلزات سنگین و بینفیلهای پلیکلره از خاک استفاده شدهاست. بیشترین راندمان حذف کادمیوم در ترکیب تریتونایکس 100 /یودید و برای روی و مس تریتون-ایکس 100 /اسسیان رخ داد. ترکیب تریتونایکس 100 /یودید و اسسیان نیز در حذف کادمیوم و مسراندمان حذف بالایی را در بر داشت اما به علت مخرب بودن لیگاند یودید در حذف روی این ترکیب برای حذف روی مناسب نیست. در مطالعهای دیگر که توسط بازیار و همکاران در شهر زنجان شد، سرعت و زمان بهینه شستوشو به ترتیب 250 آرپیام و 90 دقیقه برای سورفکتانتهای توین 80 و بریج 35 گزارش شده است. غلظت بهینه سورفکتانت و تأثیر پیاچ نیز مورد مطالعه قرار گرفتند.

سورفکتانت، عامل کیلیت کننده، لیگاند/HOMO ،LUMO