حسن فضائلی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

بقایای نیشکر بخش قابل توجهی از این محصول را در بر می گیرد که شامل سر شاخه، پیت و باگاس و ملاس می باشد . سر شاخه حدود 25 درصد از کل تولید این زراعت را شامل می گردد که در زمان برداشت ساقه نیشکر در مزرعه باقی می ماند . سرشاخه نیشکر دارای ارزش غذایی قابل توجهی بوده به نحوی که، پروتئین خام و انرژی زایی آن نسبت به کاه غلات بسیار بالاتر بوده و آن را می توان در ردیف بعضی از علوفه های سیلویی دسته بندی نمود . بر اساس برنامه توسعه نیشکر در خوزستان که حدود صد هزار هکتار را شامل می شود، میزان سر شاخه تولیدی حددود 2/5 میلیون تن برآورد می گردد که این رقم معادل 700 هزار تن علوفه خشک و یا معادل حدود 2/5 میلیون تن ذرت علوفه ای را شامل می گردد . علاوه بر این، پس مانده های حاصل از شکر گیری مانند پیت و باگاس و ملاس نیز حجم قابل توجهی از گیاه نیشکر را شامل می شود، به نحوی که میزان آنها بر حسب ماده خشک به ترتیب 15 تن برای پیت و باگاس و 5 تن برای ملاس در هر هکتار برآورد می گردد . به طور کلی مجموع فراورده های تولیدی حاصل از زراعت نیشکر در خوزستان معادل حداقل 2/5 میلیون تن ماده خشک برآورد می شود . چنان چه این منبع عظیم به نحو مناسبی عمل آوری و در تغذیه دام مورد استفاده قرار بگیرد، سالانه می توان با آن خوراک پایه حدود 500 هزار راس دام بزرگ شامل گاو و گاومیش را تامین نموده وبا استفاده از مکمل های غذایی، جهت جبران کمبود های مغذی بقایای نیشکر، بیش از یک و نیم میلیون تن شیر و 60 هزار تن گوشت قرمز تولید نمود . در هرصورت در مناطق نیشکر خیز جهان، از یقایای این محصول در تغذیه دام ها استفاده می شود . در ایران نیز طی دهه اخیر، پژوهش هایی در زمینه عمل آوری و کاربرد بقایای نیشکر به منظور تغذیه دام انجام شده است و نتایج قابل توصیه ای نیز بدست آمده است که در این مقاله به آنها اشاره می شود .

بقایای نیشکر، ارزش غذایی، توسعه پرورش دام