فهیمه ناصری - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
علیرضا آستارایی - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

در جهان امروز زباله ها یک آلاینده زیست محیطی محسوب شده و یکی از روش های بسیار مؤثر در مبارزه و خنثی نمودن اثرات نامطلوب زباله ها تبدیل آنها به کود آلی کمپوست است . کمپوست دارای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوتی است که به شرایط اقتصادی - اجتماعی مردم، تنوع غذایی و شرایط اقلیمی منطقه مربوط می گردد . کمپوست های تولیدی از زباله های شهری را بر اساس زمان تولید می توان به 4 گروه کمپوست بهاره، تابستانه، پاییزه و زمستانه تقسیم نمود . ارزش کمپوست در واقع مربوط به تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه است که میزان مواد غذایی موجود درآن تابعی از مواد تشکیل دهنده، به خصوص مواد آلی موجود در آن و چگونگی وضعیت این مواد نیز تابعی از زمان در تولید کمپوست است . به عنوان مثال با توجه به متغیر بودن محتویات دو کمپوست تابستانه و زمستانه از نظر مواد غذایی، عموماً درصد مواد غذایی موجود در کمپوست تهیه شده در تابستان بیشتر از درصد مواد غذایی موجود در کمپوست تهیه شده در زمستان بوده، بطوریکه تجزیه شیمیایی آنها نشان میدهد،نیتروژن کل و اسیدیته به ترتیب در کمپوست زمستانه 0/59 درصد و 8/4 در تابستانه 0/98 درصد و 7/9 میباشد . بطورکلی محدوده تغییرات ماده آلی در طول سا ل در 4 نوع کمپوست بین 20 تا 26 درصد، نیتروژن بین 0/7 تا 1/1 درصد، سدیم بین 0/4 تا 0/7 درصد و نسبت C/N بین 10 تا 14 می باشد . نتایج بدست آمده در خصوص درصد جوانه زنی شاهی نشان داد که بیشترین درصد جوانه زنی در کمپوست بهاره و کمترین آندر کمپوست پاییزه و زمستانه مشاهده گردید . با توجه به اینکه سرعت جوانه زنی بذر در ارتباط با تسریع در رشد ریشه چه و ساقه چه می باشد، بنابراین در بذوری که جوانه زنی با تأخیر انجام شده، سرعت جوانه زنی کمتر بوده و طول ریشه چه و ساقه چه نیز با توجه به این تأخیر کندتر شده که نهایتاً در رشد گیاه تأثیرگذار می باشد . از طرفی هدایت الکتریکی و درجه رسیدگی کمپوست های تولیدی در فصول مختلف سال نیز محدودیت شدیدی را در جوانه زنی و رشد ریشه چه وساقه چه گیاه ایجاد نمود .

خصوصیات کمپوست های فصلی، جوانه زنی و خصوصیات رشدی شاهی