محمدمهدی مولایی - دانشجوی دوره دکتری علوم ارتباطات دانشگاه تهران
زینب مولایی - کارشناس ارشد مدیریت اجرایی گرایش استراتژیک دانشگاه تهران

در سیاست فرهنگی از سه گفتمان دولتی، بازار و مدنی/ارتباطی سخن گفته میشود. این مقاله با درنظر گرفتن این سه گفتمان و ترکیبهای حاصل از آنها به سناریوهای آینده سیاست فرهنگی برای فضای مجازی ایران میپردازد. در ایران مجموعه گستردهای از نهادهای اجرایی، سیاستگذار و قانونگذار، قضایی و نظارتی در حوزه فضای مجازی دخیل هستند که تاکنون فعالیتهای گسترده و پراکندهای انجام دادهاند. در اینجا با مروری بر مصوبات و اقدامات این نهادها و با در نظر گرفتن مباحث نظری، سناریوهای ممکن، محتمل و مطلوب برای سیاست فرهنگی در فضای مجازی ایران مورد توجه قرار خواهد گرفت. پس از مطرح کردن هفت سناریوی ممکن و چهار سناریوی محتمل، سناریوی سیاست دولتی-بازار-ارتباطی بهعنوان سناریوی مطلوب مطرح میشود. هرچند گفتمان مدنی/ارتباطی بهعنوان گفتمان مناسبتر برای سیاست فضای مجازی مطرح است، اما با اتخاذ رویکردی واقعبینانه باید گفت صرفنظر کردن از موضع گفتمانهای دولتی و بازاری امکانپذیر نیست. در نتیجه همواره این سه گفتمان با قدرتهای متفاوت در جامعه حضور خواهند داشت و باید سعی در برقراری تعامل و تعادل در بین آنها داشت، لذا بهترین سیاست و مطلوبترین سناریو در این حوزه سناریو ترکیبی دولتی-بازاری- ارتباطی است.

آینده پژوهی، سیاست فرهنگی، سیاستگذاری فضای مجازی، حوزه عمومی، سناریوهای فضای مجازی، فناوری اطلاعات و ارتباطات