مینو محمدکاشی - آموزگار استان تهران
زهره لطیفی - عضو علمی دانشگاه پیام نور

در بسیاری از کشورها مهاجرت از روستاها و شهرستان های کوچک به شهرهای بزرگ رو به افزایش است و این رویکرد شهرنشینی باعث حاشیه نشین شدن بسیاری از مهاجرین در اطراف کلان شهرها شده است. مهاجرینی که در این محلات حاشیه ای سکنی گزیده اند در مواجهه با شرایط جدید اجتماعی و اقتصادی در صدد تطبیق و تثبیت خود بر می آیند، در روند این سازگار شدن اجتماعی بعضاً ارزش ها و هنجارهای جدیدی ظهور می کند که با فرهنگ اصیل اجتماعی و دینی جامعه همخوانی ندارد. شناسایی کم و کیف این گونه از تعاملات اجتماعی نوظهور و روند گسترش آن در جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا پس از مدتی این ارزش ها و هنجارهای جدید در جامعه نهادینه شده و به عنوان یک هنجار و ارزش رواج می یابد. طرح تحقیقی، کیفی بوده است، جامعه آماری خانواده (مادر) دانش آموزان پاییه ششم یکی از دبستان های استان تهران سال 94-93، تعداد نمونه با استفاده از جدول مورگان 108 نفر، روش نمونه گیری تصادفی ساده، ابزار جمع آوری اطلاعات مشاهده و مصاحبه بوده است. این پژوهش با توجه به تحقیقات قبلی در این زمینه و در پی شناسایی روند تحولات فرهنگ اجتماعی خانواده های مهاجر بوده و چنین به نظر رسیده است که در بین مهاجرین با وجود تأکید بر فرایض و باورهای دینی (نبوت، معاد، معنویات در زندگیف نماز، حجاب و ...) در گفتگوهایشان، پایبندی ها و تقیدات دینی و فرهنگی در رفتار، رو به کاهش است، که می توان آن را معلول فقر فرهنگی و اقتصادی و انتشار فرهنگ غربی و غیردینی در فضای باز رسانه های مجازی دانست. هرچند که تاکنون در این خصوص اقداماتی از سوی مسئولین انجام گرفته اما لازم است با طراحی برنامه های فرهنگی، اقتصادی، علمی، دینی توسط نهادهای تأثیر گذار گام های مفیدی در بازگشت به فرهنگ اصیل و دینی برداشته شود.

مهاجرت، حاشیه نشینی، تعاملات اجتماعی، فرهنگ