همایون مقیمی - استادیار، دکتری، آبهای زیرزمینی، زمین شناسی، دانشگاه پیام نور
اسفندیار عباس نوین پور - استادیار، دکتری، آبهای زیرزمینی، زمین شناسی، دانشگاه ارومیه
سعیده قدیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب، دانشگاه شاهرود

برای تشخیص فرایندهای کنترل کننده و تعیین منشاء یونهای موجود در آب زیرزمینی از 22 چاه بهره برداری که مربوط به میانگین دو دوره از سال 1331 و 1331 می باشد، نمونه برداری شده است. در این نمونه برداری 13 پارامتر که شامل آنیون و کاتیونهای اصلی همراه با pH,TDS,EC و سختی و قلیائیت می باشد، مورد آزمایش قرار گرفته است. در این مطالعه برای تعیین نمایه های اشباع از نرم افزار Phreeqc و از نرم افزار SPSS در تجزیه عاملی استفاده شده است. در این آبخوان نوع آببی کربنات کلسیک و سدیک و کلرور سدیک غالب می باشند. نمایه های اشباع در هر دو دوره در انحلال و رسوبگذاری و تبادلیونی نقش مهمی را ایفا می کنند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که در سال 1331 چهار عامل با 39 % و در سال 1331 دو عامل با %13 تغییرات کیفی آب زیرزمینی را کنترل می کنند. این عوامل به دو دسته طبیعی و غیرطبیعی تقسیم می شوند. عواملطبیعی مرتبط با هوازدگی و تعامل بین آب- سنگ، نشت و نفوذ آب شور است. فرایندهای غیرطبیعی مرتبط با فعالیت هایانسانی بوده که شامل نفوذ پساب انواع کودهای شیمیایی، برداشتهای بی رویه، تبخیر و پساب های صنعتی می باشد. با توجه به نبود سیستم شبکه جمع آوری فاضلاب و دفع پساب های صنعتی و شهری از طریق چاههای جذبی باعث شده افزایش یونهای سولفات در اکثر نقاط منشاء غیر طبیعی، کلسیم و منیزیم هم منشاء طبیعی و غیر طبیعی و سدیم کلراید منشاء طبیعی داشته باشد

دشت قائم شهر، تحلیل عاملی، تجزیه به مولفه های اصلی، شاخص های اشباع، فعالیت های انسانی