مهتاب گرگین - دانش آموخته دانشگاه مازندران
مریم شکری - استاد دانشگاه مازندران
نصرت الله صفائیان - استاد دانشگاه مازندران
پرویز کرمی - مربی دانشگاه کردستان

کمازاران کردستان به عنوان یکی از بهترین اکوسیستم های مرتعی در غرب کشور در سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است. در این تحقیق که با نگرشی اکولوژیک و با کاربرد روش تحلیل عوامل محیطی در مراتع ییلاقی سارال سنندج انجام شده است، در توده های معرف نسبت به تعیین وضعیت مراتع و نمونه برداری از خاک و گیاه اقدام گردید. نتایج طبقه بندی به روش Wards سه گروه اکولوژیک مختلف را مشخص نمود. بررسی وضعیت مرتع، نشان دهنده وضعیت خوب در تیپ های Ferula- Cephalaria و Ferula- Bromus و وضعیت فقیر در تیپ Eryngium- Achillea بود. بر اساس تحلیل عوامل محیطی به روش CCA می توان بیان داشت که غیر از عوامل محیطی، نوع و زمان بهره برداری در فقیر شدن تیپ Eryngium- Achillea اثر داشته است در صورتیکه وضعیت خوب تیپ های Ferula- Cephalaria و Ferula- Bromus که دارای عوامل محیطی مشابه با تیپ فقیر ذکر شده هستند، بیانگر نحوه، زمان و نوع بهره برداری از مناسبتر از این مراتع است. با توجه به دستاوردهای این تحقیق می توان اذعان نمود بهره برداری سنتی لطمه ای به پوشش گیاهی و خاک مرتع وارد نمی سازد. در چارچوب استراتژی مدیریت و بهره برداری پایدار با تغییرات اندکی در مدیریت سنتی، شیوه دامداری منطقه، کاهش تعداد دام و اجرای روش تأخیری تناوبی به منظور جلوگیری از انقراض این گونه (کما) و دستیابی به پایه های مادری قوی توصیه می شود.

سارال، Ferula، مطالعات اکولوژیک، تحلیل عوامل محیطی